“Lolita- câu chuyện dịch thuật”

Nhân dịp tái bản có sửa chữa bản dịch tiếng Việt cuốn tiểu thuyết “Lolita” (tác giả Vladimir Nabokov, dịch giả Dương Tường chuyển ngữ), ngày 18/4 (tại Hà Nội) và ngày 19/4 (tại TP Hồ Chí Minh), Công ty Văn hóa & Truyền thông Nhã Nam sẽ tổ chức buổi tọa đàm “Lolita – Câu chuyện dịch thuật”, với sự góp mặt của các diễn giả An Lý và Đinh Bá Anh.

Kể từ khi ra đời tới nay, “Lolita” của Nabokov chưa bao giờ thôi là đề tài tranh cãi, bàn luận, thậm chí yêu ghét ở mọi góc độ, trong đó có dịch thuật. Ở Đức, “Lolita” được dịch lần đầu vào năm 1959, là sản phẩm của cùng lúc 5 người, trong đó có 1 nhà báo kiêm phê bình nghệ thuật, 1 dịch giả trẻ, 2 nhà văn và 1 giám đốc nhà xuất bản, để rồi sau đó liên tục trải qua 3 lần hiệu chỉnh quan trọng vào các năm 1989, 2004 và 2007. Bản dịch tiếng Pháp đầu tiên cũng xuất hiện năm 1959, nhưng phải đến 42 năm sau, “Lolita” bản tiếng Pháp mới được dịch lại và thêm 4 năm tiếp đó bản dịch mới mới được tái bản có sửa chữa.

57 năm sau ngày “chào đời” ở Paris, “Lolita” đến Việt Nam, muộn hơn rất nhiều so với hai quốc gia hùng mạnh về xuất bản nói trên, nhưng không vì thế mà việc chào đón cuốn sách trở nên kém nồng nhiệt. Chính bởi sự quan tâm đặc biệt đó của độc giả mà “Lolita” qua bản dịch của Dương Tường, ở lần tái bản này, đã được đầu tư biên tập khá cặn kẽ, trong khi vẫn tôn trọng những đóng góp không thể phủ nhận của dịch giả, với hy vọng dần mang tới cho độc giả bản dịch tiếng Việt hoàn thiện nhất.

"Lolita" kể câu chuyện về mối tình si của Humbert Humbert, một nhà nghiên cứu văn học tuổi trung niên, vốn bị ám ảnh bởi những cô gái nhỏ mà ông trìu mến gọi là “tiểu nữ thần”. Đối tượng mối tình của Humbert Humbert, Lolita, là một cô bé 12 tuổi, con gái bà chủ cho thuê phòng trọ khi ông từ châu Âu sang Mỹ. Lolita dễ dàng nhận ra nỗi si mê của Humbert Humbert đối với mình và không phải không tỏ dấu hiệu đáp lại. Dù không hề yêu nhưng Humbert Humbert vẫn lấy bà chủ nhà làm vợ, chỉ để được ở lâu dài bên cô con gái.

Ngẫu nhiên, Charlotte đột ngột qua đời, để lại Lolita một mình bên cạnh Humbert Humbert, và thế là bắt đầu một mối quan hệ dục tình lén lút giữa hai con người mà trước mắt thiên hạ là cha dượng và con gái, kéo dài trong suốt hành trình của hai người xuyên qua những miền đất của nước Mỹ. Và khi xuất hiện một gã đàn ông trung niên nữa, Clare Quilty, nhà viết kịch thông minh quyến rũ, kết cục đã đến: mối quan hệ giữa Humbert Humbert và người tình bé nhỏ của ông kết thúc bằng một thảm kịch. “Tội lỗi của tôi, tâm hồn của tôi”: Lolita là mối tình lớn đã lấp trọn và đồng thời hủy hoại cuộc đời Humbert Humbert.

DH