Chống và xây

Tranh luận xoay quanh sách ngôn tình, đam mỹ hiện nay thực ra liên quan đến vấn đề lâu nay người ta bàn cãi, đó là: Thế nào là tác phẩm có chi tiết sex có giá trị và như thế nào là tác phẩm sex “rác”? Phân biệt giá trị của các tác phẩm sex thực sự lại rất... dễ, khi người ta quy về mục đích viết của tác giả. Lấy ví dụ tiểu thuyết kinh điển “Trăm năm cô đơn” (1967) của văn hào Cô-lôm-bi-a G.G.Mắc-két (1927-2014, Nobel Văn học 1982). Đây là tiểu thuyết kể về 7 thế hệ của dòng họ Bu-en-đi-a với đầy câu chuyện tình dục, ma quái huyền ảo, bạo lực và cuối cùng dòng họ này bị diệt vong vì tội loạn luân. Rõ ràng, bên cạnh những chi tiết tưởng chừng rất câu khách, G.G.Mắc-két đã sáng tạo một ẩn dụ lớn, chứa đựng thông điệp hết sức sâu sắc về thực tại và tương lai Mỹ La-tinh. Mỹ La-tinh nếu không giữ vững bản sắc mạnh mẽ vốn có, con đường phát triển độc lập, tự chủ thì Mỹ La-tinh sẽ bị hòa tan, trở nên cô đơn và bị lãng quên trong thế giới phát triển y như dòng họ Bu-en-đi-a tự tàn lụi. Ngoài ra, “Trăm năm cô đơn” còn thể hiện tầm vóc của một tiểu thuyết lớn khi xây dựng cấu trúc “truyện lồng trong truyện” cực kỳ nhuần nhuyễn và “không khí” của chủ nghĩa huyền ảo phủ lên đậm đặc.

Sách ngôn tình và đam mỹ được dịch ở Việt Nam hiện nay không thể làm được điều như “Trăm năm cô đơn” đã làm khi không đưa ra một thông điệp nào nhân văn, mang tầm tư tưởng cao, mà chỉ thuần túy kể những câu chuyện tình cảm ba lăng nhăng, theo lối tự nhiên chủ nghĩa. Lối viết sáo mòn, cốt làm sao đẩy kịch tính đi nhanh, lên đỉnh điểm mà không có sáng tạo nào trong cách kể. Tóm lại, một tác phẩm viết về sex nếu chỉ đơn thuần mô tả chuyện sex mà không còn có một ý nghĩa nào khác thì tác phẩm đó coi như… bỏ đi.

Việc kêu gọi các nhà xuất bản và các đối tác liên kết có trách nhiệm trong xuất bản các sách ngôn tình là không dễ vì loại sách này đang là “mỏ vàng” của họ. Điều những người làm sách quan tâm là bán nhiều sách, nội dung sách có tác động đến dư luận ra sao thì chắc họ không mấy quan tâm! Và việc để Cục Xuất bản, In và Phát hành ngồi thẩm định kỹ càng từng cuốn sách ngôn tình, đam mỹ trước khi sách phát hành ra thị trường cũng là điều quá khó. Vậy, hành động ban hành công văn của Cục Xuất bản, In và Phát hành là giải pháp không thể khác.

Tất nhiên, không cho phép đăng ký sách ngôn tình, đam mỹ chỉ là giải pháp tạm thời; vậy, về lâu về dài, cần làm gì để làm lành mạnh hóa thị trường sách cho giới trẻ? Giống như một cơ thể người, cứ phải thường xuyên khỏe, có sức đề kháng tốt thì dầm mưa dãi nắng chẳng bao giờ đổ bệnh; ngược lại, đã suy nhược từ lâu thì thời tiết thay đổi là hắt hơi sổ mũi ngay. Nếu chúng ta không cổ vũ những cây bút viết nghiêm túc, chăm chút với đề tài cho giới trẻ để chiếm trọn trái tim độc giả thì dù có cấm dịch và in ấn, sách ngôn tình nước ngoài cũng sẽ có vô vàn con đường “tiểu ngạch” khác đến với người đọc. Trên thực tế, mới chỉ có hiện tượng Nguyễn Nhật Ánh với tài năng văn chương của mình đã chinh phục được độc giả tuổi học trò, sách của ông luôn nằm trong danh sách sách bán chạy nhất, vượt hẳn sách ngôn tình, đam mỹ xâm nhập thị trường trong nước.

Khi "chống" lại những cuốn sách ngôn tình nước ngoài, ngăn không cho những cuốn sách này xuất hiện trên giá sách là cơ hội tốt để các cây bút trong nước nỗ lực hơn, đem cái tài, cái tâm, với tinh thần độc lập sáng tạo, niềm tự hào dân tộc, để viết phục vụ người đọc trong nước. Để chinh phục giới trẻ, nhất là lứa tuổi vị thành niên nửa người lớn nửa trẻ em đâu phải là điều dễ, cần "xây" thêm những cây bút như Nguyễn Nhật Ánh thì tình hình mới có thể có biến chuyển tích cực. Phải có niềm tin và tạo điều kiện hỗ trợ tối đa các cây bút trong nước thì mới tạo ra sức mạnh “nội sinh” cho văn học nước nhà, đủ sức đè bẹp ảnh hưởng những tác phẩm ngôn tình xâm lăng thiếu lành mạnh.

HOÀNG BÌNH PHƯƠNG