Những điểm sáng tín dụng
Theo số liệu thống kê, đến cuối tháng 9, so với cuối năm 2013, trái với tốc độ tăng ì ạch chung của TTTD, tín dụng vào bất động sản lại có kết quả "ngoài mong đợi" - tăng 11,5%. Các lĩnh vực ưu tiên khác đều có mức tăng khiêm tốn như nông nghiệp, nông thôn 6,9%; tín dụng chính sách chỉ tăng 4%. Tính đến cuối tháng 8, tín dụng xuất khẩu chỉ tăng 4,14%, công nghiệp hỗ trợ 6,06%, doanh nghiệp nhỏ và vừa chỉ tăng 3,81%.
Một thực tế đáng quan ngại, dù lãi suất cho vay hiện nay đã giảm, nhưng các doanh nghiệp (DN) vẫn không mặn mà vay vì khả năng hấp thụ vốn không bảo đảm xét trong bối cảnh tình hình kinh tế diễn biến khó khăn. Ngay ở một trung tâm năng động của nền kinh tế như TP Hồ Chí Minh, tình hình cũng không sáng sủa hơn. Ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó Giám đốc NHNN chi nhánh TP Hồ Chí Minh cho biết, chín tháng qua, huy động vốn tại thành phố tăng 4,7% và tăng trưởng tín dụng đạt 6,05% so với đầu năm. Lãi suất cho vay đã giảm nhiều so với trước. Thế nhưng, theo các ngân hàng (NH) phản ánh, nhu cầu vay vốn của DN vẫn thấp.
Nói vậy, nhưng bức tranh về thị trường vốn không hẳn chỉ một mầu xám nếu xem xét ba chỉ tiêu cơ bản trong tăng trưởng vốn theo quy luật thị trường bao gồm quy mô ngành nghề, khả năng lợi nhuận và mức độ trả nợ của khoản vay. Theo đó, dựa trên số liệu báo cáo tài chính, công bố đến tháng 10-2014 trên sàn giao dịch chứng khoán có thể nhận thấy, xét về quy mô vốn hóa thị trường, nổi lên năm đến sáu lĩnh vực hấp dẫn vốn đầu tư, với quy mô hơn 100.000 tỷ đồng vốn hóa thị trường.
Đó là nhóm ngành công nghiệp, bất động sản, gas/nước và dịch vụ, hàng tiêu dùng và ngân hàng. Bên cạnh đó, một lĩnh vực tưởng rất hấp dẫn như dầu khí, hay y tế lại có quy mô hấp thụ vốn quá ít ỏi so với năm lĩnh vực vừa nêu. Thêm nữa, hai lĩnh vực nông nghiệp hay giáo dục lại không nằm trong danh mục xem xét lựa chọn đầu tư, cho dù cả hai đều thuộc vào phạm vi kinh doanh của 70% dân số.
Nếu căn cứ vào tăng trưởng doanh thu thì chính bất động sản, y tế, dịch vụ, công nghệ và hàng tiêu dùng cũng là những nhóm ngành nghề có kết quả tăng trưởng rất đáng quan tâm. Ở đây nảy sinh câu hỏi, điều gì khiến cho bất động sản có tốc độ tăng trưởng doanh thu cao đến 36%?
Khoảng cách giữa nguồn cung theo mục tiêu và nguồn cung thực tế từ các dự án mới.
Dòng vốn chảy vào bất động sản
Những công bố gần đây của một số cơ quan chức năng cho thấy bất động sản bắt đầu chu kỳ "mầu hồng" mới. Theo Bộ Xây dựng, mặt bằng giá cả nhà ở tương đối ổn định, không tiếp tục đà giảm như trước nữa. Nhiều dự án giai đoạn 2011-2013, từng có mức giá giảm sâu (hơn 30%) thì trong chín tháng qua, đã ổn định giá và không giảm tiếp. Một số dự án có vị trí tốt, đã hoặc sắp hoàn thành đưa vào sử dụng giá có tăng nhẹ từ 1 đến 2% so với năm năm 2013. Trong tám tháng đầu năm 2014, tại Hà Nội có khoảng 6.150 giao dịch thành công, gấp hơn hai lần so với cùng kỳ năm 2013, còn tại TP Hồ Chí Minh có khoảng 5.450 giao dịch thành công,... Hai công ty tư vấn là Savills hay CBRE đều chung nhận định, mức độ thanh khoản tăng 30% trong quý III, và giao dịch tập trung nhiều phân khúc cao cấp.
Nếu so với top năm đến sáu lĩnh vực hấp dẫn nói trên, bất động sản vẫn tỏ ra nổi bật nếu xét trên yếu tố tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (Rẻ). Danh mục dài 68 doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán, với phần đóng góp của vốn nhà nước rất hạn chế, chủ yếu của tư nhân cho thấy, một lần nữa, thị trường sẽ lại chọn bất động sản! Chắc chắn tín dụng sẽ phải vào bất động sản. Những lời đồn đại về các gói tín dụng 2.000 tỷ đồng hay nhiều nghìn tỷ đồng cho nhóm đối tượng này hay nhóm chính sách kia, có thể là lời đồn đại đâu đó..., nhưng cũng phần nào thể hiện rõ tâm trạng và ước muốn thị trường. Vậy lúc này, xét ở góc độ quản lý nhà nước, chúng ta cần làm thế nào để tạo điều kiện cho sự lựa chọn này phát huy và không lặp lại các vấn đề khủng hoảng hồi năm 2011? Làm sao để không sa vào tranh luận ngữ nghĩa, thế nào là "phi sản xuất" và thế nào là "sản xuất"?
Cần tin tưởng vào quyết định của thị trường, vì nếu nhìn vào số liệu đăng ký phát triển các dự án nhà ở công bố, tốc độ tăng trưởng dân số đô thị; chỉ tiêu theo chính sách nhà ở đến năm 2020 và tầm nhìn 2030, chúng ta sẽ thấy thị trường rất tiềm năng khi còn thiếu khoảng 26 triệu, 56 triệu và 108 triệu mét vuông nhà ở cho các năm 2015, 2020 và 2030. Tuy vậy, để tránh phát triển nóng vội, nhiều dự án nhưng sai vị trí phát triển, thiếu cơ sở hạ tầng, không khả thi về hạng mục phát triển..., đã đến lúc phải thay đổi căn bản cách thức triển khai từ quy hoạch sử dụng đất đến quy hoạch xây dựng phát triển dự án. Khi dự án đã phát triển, tài sản không còn ở giai đoạn tạm thời, thuộc sở hữu của chủ đầu tư, mà phải nhanh chóng được hệ thống luật pháp công nhận và bảo vệ cho các cá nhân sở hữu. Do vậy, công tác đăng ký quyền sử dụng đất, sở hữu tài sản trên đất, chắc chắn phải được thúc đẩy để có được bước tiến nhất định.
Cuối cùng, các tài sản nêu trên cần được định giá bởi thị trường, những nguyên tắc thông lệ mà các định chế tài chính toàn cầu đã áp dụng. Chỉ khi đó, việc bảo lãnh các khoản vay, hay nói cách khác thị trường bất động sản được bảo lãnh bởi chính nó và các giấy tờ sở hữu, thì thị trường mới có thể phát triển bền vững. Và như vậy, lựa chọn của thị trường sẽ không còn nhiều phân vân như lúc này!
