Tôtem Sói và cuộc đua đến Oscar của điện ảnh Trung Quốc

(TGĐA) - Người Trung Quốc luôn tự hào về một nền điện ảnh có bản sắc riêng, có vị thế trên thế giới với những tên tuổi từng được khẳng định. Chính vì thế, việc cân nhắc giữa Wolf Totem ( Tôtem Sói ) và Coming Home ( Trở về ) để gửi tới tham dự Oscar 2015 đang là vấn đề quan tâm hàng đầu. Bởi nếu Trở về gắn với một cái tên quen thuộc – đạo diễn Trương Nghệ Mưu thì Tôtem Sói , lại là của một đạo diễn người Pháp - Jean Jacques Annaud. Nếu Tôtem Sói được chọn, thì Jean Jacques Annaud sẽ là đạo diễn nước ngoài đầu tiên đại diện cho Trung Quốc tại một LHP danh giá. Tôtem Sói có gì khiến các nhà chức trách Trung Quốc thay đổi quan niệm?

Phim chuyển thể từ tiểu thuyết đương đại nổi tiếng

Trước khi được chuyển thể thành phim vào năm 2007, Tôtem Sói là cuốn tiểu thuyết vô cùng ăn khách, được tác giả Khương Nhung thai nghén trong suốt 20 năm trời và viết trong 6 năm. Cuốn sách đã lọt vào Top 10 best – seller ở Trung Quốc trong suốt 6 năm và tiêu thụ được 6 triệu bản. Không chỉ nổi danh tại quê nhà, Tôtem Sói còn được dịch sang hơn 30 ngôn ngữ và được nhiều độc giả ở khắp mọi nơi yêu mến. Tập đoàn Penguin đã mua bản quyền để phát hành sách bằng tiếng Anh với giá 100.000 đô la Mỹ. Tính đến thời điểm năm 2007, đây là giá bản quyền tiểu thuyết ra nước ngoài cao nhất tại Trung Quốc.

Nội dung cuốn sách xoay quanh nhân vật chính Trần Trận, một sinh viên Bắc Kinh tình nguyện đi lao động ở thảo nguyên Mông Cổ. Anh đã được sống cùng những người dân du mục, hiểu hơn về phong tục, tập quán của họ. Đặc biệt, sinh viên họ Trần còn được trực tiếp nuôi nấng, tận mắt chứng kiến cuộc sống của Sói thảo nguyên – Tôtem Sói của người dân Mông Cổ.

Tôtem của một dân tộc là đối tượng sùng bái và mô phỏng của dân tộc ấy. Người Mông Cổ chọn Sói và đem hết tâm sức học tập, mô phỏng loài vật này. Sói là kẻ thù, luôn rình rập bắt cừu, dê, thậm chí là cả con người. Sống trên thảo nguyên vùng nội Mông, dân du mục phải chiến đấu với loài Sói để sinh tồn. Tuy nhiên, họ coi chúng là một mắt xích lớn của cuộc sống. Nếu tận diệt loài Sói, “mặt trời hồng sẽ không còn chiếu trên thảo nguyên, mà sự yên lặng như nước tù sẽ đem lại sự tàn lụi, khô héo, hoang phế và trăm thứ vô vị khác còn đáng sợ hơn kẻ thù tận diệt tinh thần hào mại tính khí sôi nổi của dân tộc thảo nguyên”. Để tỏ lòng tôn kính với Tôtem Sói, người dân Mông Cổ còn nhờ loài vật này qua tập tục Thiên Táng. Một người đến những phút cuối của cuộc đời sẽ lõa thể, dùng bản thân mình làm cống phẩm cho sói để đi đến tận cùng của sự giải thoát bản thân.

Bộ phim của đạo diễn Annaud đã bám sát từng chi tiết của tiểu thuyết, từ những nét sinh hoạt đời thường của người dân cho đến những cuộc đi săn đầy tính chiến thuật và thông minh của loài sói.

Tôtem Sói – Tâm huyết 8 năm trời của đạo diễn Jean Jacques Annaud

Khi tên người đạo diễn chính thức của Tôtem Sói được công bố, khá nhiều người ngạc nhiên thắc mắc: tại sao bộ phim được Nhà nước đầu tư sản xuất lại thuê đạo diễn người Pháp? Để lý giải cho việc này, ông Zhang Qiang – phó chủ tịch Tập đoàn điện ảnh Trung Quốc đã nói: “Tôi đã gặp và bàn bạc với hầu hết các đạo diễn nổi tiếng ở Trung Quốc, nhưng đều nhận được câu trả lời rằng, họ rất thích cuốn tiểu thuyết nhưng không thể biến nó thành phim được”. Trong lúc tuyển chọn đạo diễn, cuốn sách tiếp tục được dịch ra nhiều thứ tiếng, trong đó có tiếng Pháp. Sách và lời mời của ông Zhang đã thuyết phục được đạo diễn danh tiếng Jean Jacques Annaud.

Năm 2008, Annaud đã từ chối lời mời đạo diễn phim Life of Pi của Hollywood và lên đường đến Trung Quốc để thực hiện Tôtem Sói . Ông cho biết, mình cũng có kinh nghiệm giống chàng thanh niên Trần Trận trong truyện. Sau khi tốt nghiệp Cao đẳng, Annaud cũng bị cử tới Cameroon để phục vụ trong quân đội. Hơn nữa, nội dung sách xoay quanh sự thay đổi cách nhìn nhận và sự trưởng thành. Annaud chia sẻ với báo giới rằng, ông tìm thấy chính mình ở trong cuốn sách.

Dù từng gây hấn với chính quyền Trung Quốc qua bộ phim Bảy năm ở Tây Tạng ( Seven Years In Tibet , 1997, Brad Pitt thủ vai chính) nhưng ngoài hiểu biết về đất nước này, với The Bear (với Gấu, 1988) và Two Brothers (với Hổ, 2004), Annaud còn có điểm cộng khi có kinh nghiệm làm phim với động vật. Ông đã vượt qua đạo diễn Peter Jackson của Chúa tể những chiếc nhẫn và hàng loạt những tên tuổi khác để nhận vai trò này.

Phim được đạo diễn người Pháp chuẩn bị công phu trong vòng 6 năm, quyết định bấm máy từ tháng 7/2012 bằng máy quay 3D. Những phim về Sói trước đây chỉ có vài cảnh quay Sói thật từ xa, số còn lại, thậm chí toàn bộ đều dùng kĩ xảo máy tính. Riêng đối với Tôtem Sói , đạo diễn Annaud cùng ê-kíp đã quyết định đưa Sói thật lên phim bằng cách nuôi nấng một đàn Sói 35 con từ lúc còn nhỏ. Để các “diễn viên đặc biệt” này có thể nhập vai tốt, người ta đã nhờ huấn luyện viên Andrew Simpson. Sau 18 tháng dạy dỗ dưới sự giám sát nghiêm ngặt, hai hàng rào bảo vệ chắc chắn với phương pháp huấn luyện đặc biệt, những chú Sói đã có thể tham gia vào bộ phim. Trong suốt thời gian đó, đạo diễn Annaud cùng các diễn viên chính Phùng Thiệu Phong và Đậu Kiêu cùng nhau tham gia nuôi nấng, chơi đùa làm quen cùng những chú Sói để việc diễn xuất sau này thuận lợi hơn. Theo lời ông Annaud chia sẻ với tờ The Guardian, cả ê-kíp làm phim đều phải đối mặt với hiểm nguy hàng ngày. Thực tế, diễn viên Phùng Thiệu Phong đã có lần bị Sói con cào trong khi đang cho “diễn viên nhí” uống sữa. Tuy nhiên, anh đã tiêm vắc xin, vẫn tiếp tục công việc và ngạc nhiên vì hôm sau Sói con lại liếm láp chính vết thương đó. Trong một buổi họp báo, chính diễn viên này đã chia sẻ cảm nhận: “Hãy tạo ấn tượng tốt với những chú Sói ngay từ lúc ban đầu. Bởi lẽ, nếu chúng không thích bạn từ cái nhìn đầu tiên, chúng sẽ không ưa bạn cả đời”.

Đạo diễn Jean Jacques Annaud bên chú sói con trong phim

Bên cạnh hiểm nguy đến từ việc nuôi nấng, dạy dỗ Sói, đạodiễn Annaud cùng ê-kíp đã phải vượt qua sự khắc nghiệt của thời tiết vùng thảo nguyên. Họ phải gồng mình quay phim trong nhiệt độ rất thấp, thời tiết xấu và cả sự tấn công từ muỗi – những “vị khách không mời mà đến”. Đặc biệt, đoàn phim còn lo canh giữ cẩn mật những “diễn viên Sói” bởi lẽ chúng đã được dày công huấn luyện, đóng nhiều cảnh trên phim và chẳng có phương án dự trù, thay thế nào cả. Tuy nhiên, đoàn làm phim ai nấy đều rất lạc quan và tự tin vào những gì mình đã thực hiện. Thậm chí đạo diễn người Pháp còn đùa rằng: “Tôi thích làm phim với những chú Sói hơn cả với những diễn viên thật, các ngôi sao Hollywood chẳng hạn. Vì tôi không phải liên hệ với quản lý của chúng bao giờ”.

Với gần chục năm trời thai nghén, chuẩn bị công phu cả về trang thiết bị lẫn việc đào tạo diễn viên, Tôtem Sói nhận được không ít kỳ vọng từ phía các nhà đầu tư, người hâm mộ và cả những nhà phê bình. Ông La Peikang, Cục trưởng Cục Điện ảnh Trung Quốc nói rằng, ông đã xem bản cuối của bộ phim và hết sức tự tin vào thành công của nó. Theo ông, phim vừa bám sát tiểu thuyết gốc, vừa đáp ứng được nhu cầu của thị trường. Ông La chia sẻ: “Tôi cảm thấy rất tự hào và xúc động sau khi xem phim”.

Tôtem Sói dự kiến ra rạp vào dịp Tết nguyên đán năm nay tại Trung Quốc và là ứng viên nặng kí bên cạnh Trở về của Trương Nghệ Mưu cho suất tham dự giải Oscar 2015, đại diện cho điện ảnh nước này.

Thoa Nguyễn