Sau hai tập chân dung đều từng được giải (Những gương mặt – những trang đời và Những người… rót biển vào chai), nhà thơ Vân Long xuất hiện trở lại với tập ký – chân dung thứ ba: Sống nhiều hơn một đời.
Là người có duyên với thể loại chân dung nhân vật, lần này nhân vật của Vân Long không chỉ thuộc lĩnh vực văn học nghệ thuật mà đặc biệt hơn, bên cạnh những chân dung thuộc lĩnh vực đó như nhà văn hóa Hữu Ngọc, nhà thơ Trinh Đường, nhà văn Sơn Tùng, nhạc sĩ Văn Cao, họa sĩ Phan Kế An,… ông còn giới thiệu đến bạn đọc những gương mặt trí thức khoa học xuất sắc thuộc nhiều ngành khoa học khác như: GS. TS. Trần Quỵ, GS. TS. Đỗ Tất Lợi, BS. Hoàng Thụy Ba, GS. Nguyễn Hữu Minh Chí, nguyên Viện trưởng Viện Dầu khí Hồ Đắc Hoài, nguyên Viện trưởng Trung tâm thông tin tư liệu khoa học và công nghệ quốc gia Nguyễn Như Kim,…
Những nhân vật có mặt trong tập sách, với Vân Long, là sự chọn lọc tự nhiên trong mối quan hệ xã hội suốt quá trình gần tám thập kỉ của tác giả. Dù hoạt động trong nhiều lĩnh vực khác nhau, nhưng có thể nhìn thấy điểm chung của những gương mặt ông chọn: họ đều là những người tài, luôn nung nấu trong mình niềm khao khát dấn thân trong thời đại mà họ sống, say mê sáng tạo và cống hiến khoa học vì một tương lai tốt đẹp hơn cho đất nước, dân tộc.
Mối nhân duyên giữa nhân vật và người viết được Vân Long nắm lấy và nuôi dưỡng. Ông dõi theo, chi chút sưu tầm từng chi tiết, sự kiện liên quan đến nhân vật, khiến ông gần họ hơn, bởi vậy mà những chi tiết càng tự nhiên, thân thương, sống động, hóm hỉnh,… độc giả cảm giác như chính cuộc đời đã đưa các nhân vật đến với ông, và tưởng như ông từng cùng sống với họ đã từ bao nhiêu năm…
Cách tiếp cận của Vân Long ở thể loại ký – chân dung với điểm mạnh thiên về tư liệu, với cách xử lí khéo léo, công phu xuất phát từ cái tâm của một người viết, khiến qua mỗi trang viết, người đọc không chỉ được tham dự vào cuộc đời của mỗi nhân vật mà ông đã chọn với tư cách một độc giả, mà còn như với tư cách một khán giả, bởi mỗi bài viết còn như một thước phim công phu xen cài bao quãng đời, bao cảnh ngộ, tình huống,… thăng hoa có, xa xót có,… để cuối cùng bộc lộ được giản dị mà sâu sắc nhất chân dung cuộc đời của mỗi nhân vật.
Sống nhiều hơn một đời của Vân Long khiến chúng ta thêm một lần được quyền tự hào và khâm phục về những trí thức của dân tộc, dù ở thời nào, thì ở họ cũng luôn tỏa ra một vầng sáng, để gợi mở và dẫn đường cho bao thế hệ sau tiếp bước…
Tác giả
Vân Long
Năm sinh: 1934
Nguyên quán: Việt Hòa, Khoái Châu, Hưng Yên
Nguyên chuyên viên biên tập thơ NXB Hội Nhà văn
Nguyên Chủ tịch Hội đồng Thơ Hội nhà văn Hà Nội
Tác phẩm chính đã xuất bản:
Ngòi bút với thời gian, Nxb. Lao động 1994
Những gương mặt - những trang đời, Nxb. Thanh niên, 2001
