"Truyền thuyết về hoàng đế Actuya có từ thế kỷ thứ VI, lúc những người Xentơ sống trên đảo Brotanhơ còn những người Anh và Xanxông chỉ mới gắng sức tìm đến. Theo sử liệu cũ, hoàng đế Actuya, lúc đó là thủ lĩnh những người Brơtông, đánh bại người Xentơ trên núi Bađông, đưa lại hòa bình lâu dài cho người Brơtông.
Ngày nay, chúng ta không biết chắc thành phố anh dũng Camêlô ở chỗ nào, cũng không biết thật rõ Actuya trong truyền thuyết có phải là hoàng đế Actuya của một bộ tộc Xentơ không. Nhưng có một điều chắc chắn: truyền thuyết đẹp đầy chiến công anh hùng của những hiệp sĩ cao thượng. Việc đó bắt đầu từ cuộc gặp gỡ giữa ông vua dũng cảm Ute và công chúa xinh đẹp Tanhtagen ở Cócnuay: cuộc gặp gỡ này sinh ra Actuya.
"Khi hoàng hậu sinh ra cho vua Ute một hoàng tử, bà đưa lại một niềm vui lớn cho lâu đài Tanhtegen. Nhưng không được lâu.
Vua nói với bà:
- Hoàng hậu thân yêu, ta sẽ làm người buồn, trước khi người sinh con, ta đã hứa ủy thác con trai ta cho người cận thần trung thành, pháp sư thông thái Méclanh. Ta biết như thế là các độc đối với người nhưng ta không thể làm khác được. Tuy nhiên, đừng lo. Con được gửi gắm cho người tốt. Méclanh lo lắng cho số phận những người Brotông. Ông ta thông tỏ tương lai và bảo đảm hạnh phúc cho con chúng ta cũng như hạnh phúc của đất nước chúng ta.
Hoàng hậu tan nát lòng nhưng giao con lại cho Ute. Ngay lúc đó Méclanh xuất hiện trong lâu đài Camélô như có phép thần và đón nhận đứa bé. Ông đưa nó về phía Tây, ở xứ Gan, chỗ vùng đất rộng lớn của một người bạn Méclanh, đức ông Ecto. Pháp sư ủy thác đứa trẻ cho ông ấy. Actuya lớn lên bên cạnh đứa con ông là Kay và không bao giờ ngờ mình là hoàng tử. Bố mẹ đẻ của anh cũng không biết anh ra sao rồi. Khi vua từ trần, ông truyền ngôi lại cho con trai ông là Actuya.
Tin vua băng hà lan nhanh cùng với nguyện vọng cuối cùng của ông. Một số người ngạc nhiên, một số không ngờ vua có một đứa con trai, số khác nữa thì bất bình.
Nhưng ông hoàng hùng mạnh và những võ sĩ tập hợp quân lính trang bị đầy đủ kéo đi giành lấy ngai vàng. Đất nước lâm nguy. Những người Xacông, kẻ thù mới đây của người Brơntông, theo đường biển đến, hoan hỉ về miếng mồi bất chợt đó.
Mặt khác, một nguồn tin nữa lan truyền: "Một thanh kiếm trần cắm vào tảng đá gần hoàng cung ở Luân Đôn, phía trên có dòng chữ: Ai rút được thanh kiếm tên là Ecxcalibo này ra khỏi tảng đá sẽ là vua hợp pháp của Brơtanhơ.".
Trước đây, không ai biết việc này. Những ông hoàng hùng mạnh, những võ sĩ và những người tình nguyện khác đến thử nhấc thanh kiếm ra khỏi tảng đá nhưng đều không lay chuyển được ly nào. Họ bèn công bố một cuộc đấu sức mà đức ông Ecto và con cái cũng đến dự cùng những người khác...".
