Tóm tắt tác phẩm
Gác kiếm sau hai mươi năm chinh phạt oai hùng và đẫm máu, vua Tsongor- đức vua của các vị vua, chúa tể của Châu Phi bạt ngàn hoang dại, nỗi khiếp sợ của các thành bang, niềm ngưỡng vọng của cả vương quốc rộng lớn, tìm đến một cuộc sống thanh bình và oai vệ trong cung điện tại Massaba. Ông đang sẵn sàng chuẩn bị cho lễ cưới của công chúa Samilia với Kouame-ông hoàng xứ muối. Thế nhưng, ngay trong ngày thành hôn, giữa tất cả những quà tặng xa xỉ đã xuất hiện một kỵ sỹ đơn độc, bí hiểm đòi quyền sở hữu công chúa. Ngay cả cái chết của vua Tsongor cũng không cứu vãn nổi cuộc chiến khốc liệt giữa hai kẻ cầu hôn. Hoàng tộc ly tán, Massaba bị hủy diệt, Samilia bỏ đi, bọn cầu hôn dần gục ngã sau những trận chiến vô nghĩa thảm khốc. Câu chuyện khép lại với hình ảnh hoàng tử út Souba tìm ra được hầm mộ cuối cùng cho vua Tsongor và quyết định xây một lâu đài mang tên Samilia để tìm lại người chị xinh đẹp và bất hạnh.
Cuốn tiểu thuyết anh hùng ca độc đáo đoạt giải Goncourt trẻ 2002 này đã dẫn ta đến với một Châu Phi đầy những góc cạnh huyền bí, đến với một tác giả đã sở hữu một khả năng khơi gợi lớn lao cũng như một sự thấu suốt sâu xa về tâm lý con người.
Nhận định của văn giới và báo chí
"Như một nhà ảo thuật, Gaudé đã chưng cất được một dung dịch kì diệu từ thứ cảm xúc thô ráp mà chúng ta có trong những sợ hãi sâu xa, những dục vọng cùng cực"
- Le Monde
"...Như trong những trước tác của Homer, dục vọng đã khởi phát thành chiến tranh bất tận. Và cuộc chiến bạo liệt đã đem đến sức sống mãnh liệt cho tác phẩm mang tính hình thức như một thiên anh hùng cac cổ xưa này."
- Le Nouvel Observateur
"Laurent Gaudé đã hòa trộn giữa anh hùng ca và bi kịch trong một cuốn tiểu thuyết tuyệt diệu về sự khởi đầu và sụp đổ của một vương triều huyền bí ở Phi Châu. Giọng kể như biên niên sử trong Kinh Thánh của ông đã làm cho câu chuyện đạt đến tầm phổ quát và tràn đầy sức mạnh. Cái chết của vua Tsongor hệt như một ngụ ngôn chính trị-của Thành Cát Tư Hãn hay của Mobutu hoặc thậm chí của cả Châu Mỹ hiện đại. Tuy nhiên, đây là cuốn tiểu thuyết nổi bật không phải vì tầm vóc hư cấu hay tính "Phổ quát" mà chính bằng sức thuyết phục thuần túy văn học của nó"
- Vue Weekly
"Một câu chuyện kỳ diệu về sự mù quáng của chiến tranh"
- Elle
"Một best-seller giành vô số giải thưởng, và được báo chí Pháp mệnh danh là "vật báu của các tiệm sách", tràn ngập sắc màu và những cảm xúc thô ráp, Cái chết của Vua Tsongor chẳng khác nào một tấn bi kịch Hy Lạp vừa được tìm thấy lại. Được kể trong một giọng văn giản dị, thôi miên, toát lên vẻ đẹp ở từng trang, cuốn sách là sự báo hiệu đắc thắng của một tài năng văn học lớn."
-Synosis
" Một tác phẩm ngụ ngôn, có thể sánh với Nhà Giả kim, tác phẩm nổi tiếng thời kỳ đầu của Paulo Coelho. Được viết bằng một giọng đầy nhạc điệu, đậm đặc chất ngụ ngôn, đây là câu chuyện về lòng chung thủy, gia tộc, danh dự và chiến trận. Vẻ đẹp của văn xuôi sẽ chinh phục hết thảy những người say mê huyền thoại và cổ tích"
- Book Web
*****
Trích đoạn tác phẩm
Sáng sớm ngày thứ hai, chiến tranh lại tiếp tục và tiếng kêu than dậy lên từ mặt đất bị tàn phá. Quân của Sango Kerim sẵn sàng chiến đấu từ tảng sáng. Họ cảm thấy được số phận nâng đỡ. Họ cảm thấy điều ấy trong làn gió vuốt trên da thịt họ. Không gì có thể ngăn họ. Họ là đoàn quân xô bồ của những kẻ ngoại quốc đến từ bốn phương để đánh sập các toà tháp cao nơi thành bang Massaba.
Về phía Massaba, Sako và Liboko liên kết với Kouame. Hai quân đội đi cùng với nhau. Quân của vùng đất muối với Barnak, Arkalas và Kouame, và quân của Massaba. Tramon chỉ huy đội cận vệ đặc nhiệm. Liboko chỉ huy đội quân trắng và đỏ. Gonomor thủ lĩnh đoàn người - dương xỉ. Đó là khoảng một trăm người che lá chuối toàn thân, cổ đeo những chuỗi vòng ốc nặng trĩu và tay cầm những chiếc chùy lớn mà không ai ngoài họ có thể sử dụng được. Khi những chiếc chùy đó giáng xuống đầu kẻ thù, tiếng đập vang khủng khiếp như tiếng chày nện đá.
Hai đội quân đối đầu nhau trên bình nguyên Massaba. Trước khi tín hiệu tấn công được tung ra, Bandiagara xuống ngựa. Ông xuất thân từ một dòng tộc có phép thuật. Chỉ được dùng bùa phép một lần thôi. Truyền từ đời cha sang đời con. Ông cảm thấy rằng đã đến lúc kêu gọi thần linh tiên tổ để đánh một đòn bùa chú vào quân đội kẻ thù. Ông quỳ xuống và rót rượu cây bao báp lên đất. Ông bốc đất bôi lên mặt, nhắc đi nhắc lại: “Chúng con là con trai thần bao báp, không ai có thể hủy hoại được vì chúng con đã được nuôi nấng bằng các rễ chua của tổ tiên, chúng con là con trai thần bao báp, không ai có thể...” Rồi ông áp sát người xuống đất nghe xem tổ tiên ông nói gì. Họ sẽ cho ông biết cái từ không được nói ra để ông sẽ viết vào không khí lúc lâm trận, đặng thực hiện phép màu của mình. Chỉ sau khi làm xong điều đó, ông lại lên ngựa và Sango Kerim phát lệnh tấn công.
Quân đội du mục lao như một bầy ong ăn thịt người vào hàng quân đối địch. Quân của Kouame và Sako chờ sẵn, chân bám chắc trong đất, không cựa quậy. Họ cầm chắc khiên trong tay, sẵn sàng đỡ đòn. Khi nhìn thấy đoàn chùy và giáo ào ào xông tới, họ cầu nguyện cho linh hồn hòa hợp với đất mẹ. Sự va đập thật khủng khiếp. Các con vật trong đà tiến quật ngã binh lính và làm vỡ tung các tấm khiên. Quân Massaba bị xéo ngập trong vó súc vật. Những kẻ tấn công như một làn sóng mà không ai ngăn cản được, giẫm đạp lên họ. Nhiều kẻ bị giết, xác tơi tả dưới sức nặng của kẻ thù, hoặc bị chết ngạt trong đám hỗn quân hỗn quan, hoặc bị nghiến nát dưới các cỗ xe tấn công trực diện. Cuộc tấn công này đánh vào hàng ngũ quân Massaba như một quả chùy đập vào giữa đầu. Và quân giữ thành lùi lại trước sức tiến mạnh mẽ của kẻ thù. Thế là bắt đầu trận giáp lá cà kinh tởm của các chiến binh cứa cổ nhau. Người của Kouame và Sako chết như ngả rạ. Họ sợ. Cơn sóng người này đã làm họ choáng ngợp trước khi kịp hoảng hốt. Họ chiến đấu không chắc chắn. Thân xác họ ngập ngừng. Họ đưa mắt tìm kiếm hỗ trợ trong khi quân du mục trước mặt tiếp tục tiến lên trong cuồng nộ. Chỉ có những người nhai khat là dũng cảm chiến đấu. Thứ ma túy này làm tan biến nỗi sợ trong họ. Họ chỉ nghĩ tới việc ra đòn.
Các chiến binh chó cái của Arkalas hăng hái chiến đấu. Nhưng một số phận kinh khủng đang chờ đợi họ. Bandiagara nhìn họ, hàng nghìn con người nửa đực nửa cái này làm ông ghê tởm và ông vẽ lên không trung cái từ bí ẩn mà tổ tiên ông đã truyền cho. Đột nhiên, tâm thần của những con người này bấn loạn. Họ nhìn nhau và thấy người anh em của mình bỗng thành một kẻ thù cần phải giết. Các chiến binh chó cái lao vào nhau, vững tin rằng mình đang chiến đấu, để mặc kẻ thù thực sự bên mình. Cảnh tượng một đạo quân tự chém giết nhau sao mà ghê sợ đến thế. Những chiến binh của Arkalas, tóc tai chải chuốt, trang sức rỡ ràng, lao vào nhau và cắn xé nhau tới chết. Họ cười rú lên man dại mà giết lẫn nhau. Đôi khi lại còn nhảy múa trên xác người bạn thuở ấu thơ. Và chính Arkalas, như một con quái vật điên rồ, nhìn quanh tìm những kẻ cùng dòng giống với mình, để xẻ bụng kẻ đó và uống máu. Khi phần còn lại của quân Massaba hiểu rằng không những quân của Arkalas không tiếp tục chiến đấu mà chỉ đánh giết lẫn nhau, toàn quân trở nên hoảng loạn. Mọi người vội vàng bỏ chạy để tránh bị giết. Tiếng kêu tức tối của Kouame không ngăn cản được họ. Ai cũng chỉ lo cứu mạng mình. Kỵ sĩ thúc ngựa. Binh lính ném khiên và vũ khí xuống để chạy nhanh hơn. Tất cả đều đổ về cổng thành Massaba để trốn chạy. Tramon bị giết. Bị Sango Kerim chặn đường cắm phập ngọn giáo dài vào giữa lưng. Cuộc đời bỏ anh ta ra đi, anh lăn xuống đất, mang theo ngọn giáo trên sống lưng.
Quân đội bị đánh tan, bị kẻ thù cầm kiếm ngắn đuổi theo sát sạt và phạt đứt thây kẻ nào chậm chân. Chỉ còn Arkalas, người chiến binh khủng khiếp và nực cười là còn chiến đấu. Ông giết người lính cuối cùng của ông bằng một đòn chuỳ đập vỡ sọ. Chỉ khi đó bùa phép của Bandiagara mới hết linh nghiệm và Arkalas tỉnh lại. Ông nhìn thấy dưới chân mình hàng chục người thân. Ông đứng trên một đống xác. Và máu chảy trên mặt ông mang vị quen thuộc của bạn bè. Có lẽ ông sẽ còn đứng đó, tê dại trong kinh hoàng, đầu lắc lư, mặt đầm đìa nước mắt nếu Gonomor không đưa ông đi cùng đám tùy tùng người - dương xỉ vào trong thành Massaba.
Khi người lính cuối cùng đã chạy vào thành và cánh cổng nặng nề đã đổ xuống, một tiếng kêu vui mừng ngợp đất vang lên trên bình nguyên. Phân nửa quân của Massaba đã bị giết. Trong thành không ai cất lời. Các chiến binh đang lấy lại hơi sức và khi đã thở lại được, họ khóc. Trong im lặng. Tay họ, chân họ, đầu họ run rẩy như thân xác của kẻ bại trận.