Đời người dài lắm! Vậy nhưng đêm đó đối với anh còn dài hơn cả đời người! Chỗ của anh đó, vào đi! Từ bây giờ anh là phạm nhân, mọi nội quy anh phải có bổn phận chấp hành nghiêm chỉnh! Mọi sai phạm hay cố tình chống đối sẽ bị trừng phạt thích đáng! Ôi chao! Sao cứ văng vẳng tiếng loa trực thăng gọi xuống ngày nào: "Mọi sự ngoan cố chống trả, quân lực Việt Nam cộng hoà sẽ buộc phải trừng phạt thích đáng...”.
Sau câu nói càu nhàu đầy mùi quản giáo đó là hàng loạt những tiếng nói khác nhừa nhựa, đểu cáng ở đâu đó xung quanh đổ ập xuống đầu: Giám đốc hả? Tổng giám đốc hả? Vỡ nợ hay ăn cắp? Cái mặt trắng tươi thế kia là chỉ có ăn cắp? - Khổ thằng già rồi thằng già ơi! Sướng lắm thì khổ nhiều, đời có vay có trả, ráng mà sống, đừng đập đầu vào tường, nghe lão! - Sao? Có mang theo trong người thứ gì không đó? Bỏ ráo trọi ra làm một cái lễ nhập môn coi!... Mẹ! Không có cái đếch chi hết. Tiền không! Thuốc không! Thế thì làm giám đốc cái con mẹ gì - Không sao! Chắc cha này nuốt vào bụng để nuôi béo "thằng nhỏ" hết rồi. Tụt quần chả ra coi thằng nhỏ còn... chớ được giọt nào không! Tụt!...
Từ đầu đến giờ anh chỉ ngồi im như không nghe thấy gì, không nhìn thấy gì, trống trải và mụ mị nhưng tới khi có hai thằng mất dạy trẻ tuổi, râu ria, mồm miệng hôi hám vật anh ngã ngửa rồi một thằng giữ tay, một thằng tháo dây lưng lôi chiếc cạp quần xuống, thằng khác thọc tay vào dưới háng định bắt đầu thực hiện một động tác mân mó khốn nạn thì trí nhớ anh sực tỉnh. Một tiếng thét, một cú đạp, một động tác bật dậy mạnh không ngờ nhưng chỉ tích tắc sau, toàn thân anh đã bị ép cứng xuống sàn nhà, quần bị tụt đến gối, tênh hênh, thẳng đơ như một thanh tà vẹt bị tán đinh ri vê xuống đường ray. Những ngón tay sàn sượng, thô rám lại tiếp tục cái động tác hồi nãy một cách khoái trá. Anh cố vớt vát một câu tắc nghẽn: "Các cậu tính làm cái trò bẩn thỉu gì vậy? Các cậu chỉ bằng tuổi con tôi mà sao...". Một tiếng cười hực lên: "Để dạy bố cách tự sướng. Một giám đốc cao sụ chỉ huy hàng ngàn gái tơ như bố, chắc đêm nào bố cũng sướng, vào đây không có, thèm, chỉ có cách bố tự tay cầm vào nó mà sướng thôi. Bố hãy bắt đầu cuộc sống thứ dân từ thói quen nhà nghèo không mất tiền này. Nào! Ráng lên bố! Con giống của bố hết xí quánh rồi sao mà cứ mềm ẻo vậy? Ráng lên... Rồi! sắp được rồi... được rồi đó! Cha chả! Dòm còn ngon lắm! Hơn trai tơ”.
Chẳng biết nó có chớ được ra hay không nhưng từ hai hốc mắt mở trừng trừng đau đớn của anh, rõ ràng là có những giọt nước mắt khô quánh đang chớ, đang rịn ra thật. Và chính những giọt nước mắt câm lặng đó đã làm bật lên một giọng trầm khàn cất lên từ góc phòng: "Để cho người ta yên!” Tiếng nói chán ngán, mệt mỏi nhưng đầy uy lực đó có tác dụng tức thì. Tiếng nói của một người đàn ông cao tuổi. Nói mà vẫn nằm. Uy lực mà không cần căng giọng. Cả bọn ngần ngừ nhìn nhau ròi lẳng lặng về chỗ. Mùi hôi hám loãng ra. Đến lúc đó anh mới bỗng thấy rỗng roãng cả người. Mùi vị tù đày nếu lúc nãy còn mờ nhòa thì giờ đây đã hiện hình thật cụ thể, góc cạnh.
Anh òa khóc! Gần năm mươi năm sống trên đời, đây là lần thứ hai anh khóc, khóc vỡ toác, khóc nức nở, khóc không thể kìm lại được. Lần thứ nhất cách đây hơn hai mươi năm, năm sáu tám, cả đại đội chết hết dưới cầu sông Sài Gòn, anh đã khóc tầm tã suốt quãng đường đêm ba giờ đồng hồ một mình lủi thủi trờ về căn cứ và để bây giờ, cũng là đêm, một mình...
Đêm không ngủ dài khổ bằng cả một đời. Đêm không ngủ đối với một người hầu như không bao giờ biết mất ngủ như anh lại dài dặc ngàn lần hơn. Muốn quên đi, không muốn nhớ gì hết, không thể nhớ được gì cả nhưng trời ơi, sao những mảnh đời xa lắc, những mảnh đời anh đã trải qua, cả những mảnh đời anh không nhìn thấy lại cứ xôn xao sống dậy, đứt quãng, chắp nối, tranh cướp, chen lấn, gầm ghì trong anh tan nát thế này...
(trích đoạn)
