...Đầu năm 1952, gia đình Mai Du trở về quê, nhưng căn nhà nhỏ, mảnh vườn xưa, sau khi bà nội cô mất, đã bán sạch rồi. Mẹ cô lại sinh thêm em gái. Gia đình được một người làng tốt bụng cho ở nhờ ngay cạnh khúc đê vỡ bên bờ sông La. Ba Mai Du phải đi làm xa, Hai anh lớn vừa trọ học, vừa làm thuê tận trên huyện lỵ. Ở nhà, mẹ đẻ, em thơ, lại thêm bà ngoại ốm nặng, chỉ hai bàn tay Mai Du chăm nom. Càng lớn lên, Mai Hoa càng thấu hiểu nỗi vất vả gian truân của chị cô ngày ấy thế nào. Ban ngày tối mắt, tối mũi với bao nhiêu công việc. Chiều tối đến thì sách, vở, đèn chai bấc lùng, đi bộ ngót bốn, năm cây số dọc Hói Đẻo vào tận Ngu Lâm - Lạc Thiện để học lớp 5 trường Trần Phú; mãi khuya mới lẽo đẽo theo các bậc đàn anh trở về. Nhưng chị vẫn học giỏi, nhất là về môn văn. Cho nên, Mai Hoa chẳng lấỵ làm lạ, khi hàng chục năm sau cô còn nghe thầy Võ Ngọc Kháng, thầy giáo cũ của chị cô ngày ấỵ, xưng hô với chị là "ba", "con" ngọt lịm. Nhưng rồi cái xóm Tân Hòa nhỏ bé mà gia đình Mai Du đang ở nhờ bị bom của máy bay giặc Pháp ném tan tành. Ồng chủ nhà bị thương và con bò cái trên miệng hầm của họ trúng đạn chết. Bấy giờ, mẹ con cô mới thực sự trong cảnh vô gia cư, lênh đênh trên một con thuyền, phiêu bạt tới đất Đô Lương xa lạ...
