Đã qua 4 lần tái bản, nhưng tập truyện Người Bên Lề của nhà văn Thiên Sơn vẫn chưa hết sức “nóng”. Sức nóng ấy không tỏa ra từ những đề tài giật gân câu khách, mà xuất phát từ những ám ảnh nhức buốt về biết bao số phận bi thảm bị gạt ra lề xã hội trong vần xoay vô định của cuộc đời.
Nhân vật trong các truyện ngắn của Người Bên Lề rất đa dạng nhưng đều có một mẫu số chung là những số phận bi đát với bi kịch không giống ai. Đó có thể là những người bị điên, bị bệnh tâm thần; có thể là những người đồng tính; có thể là những tên cướp, hay những cô gái điếm; và cũng có thể là những nhà trí thức cô độc trước những thành kiến khủng khiếp của con người… Họ là những người bị xã hội lãng quên và rẻ rúng.
Với Người Bên Lề, độc giả phải xót lòng trước thân phận Người Bên Lề bị xã hội xua đuổi đến chết nhưng vẫn có những tâm tư tình cảm rất con người. Đó còn là Hoà, một người đồng tính bị mắc kẹt giữa hai thế giới của loài người, với một tâm hồn thương tổn và những nỗi đớn đau cô quạnh không thể nào tả xiết trong “Trái tim tan vỡ”. Đôi lúc người đọc lại ngỡ ngàng trước ranh giới mong manh giữa loài người và loài thú của “Hai cuộc đời”. Trong truyện, con người đần độn ấy đã không được cả loài người và loài chó “dung nạp”. Sự bất hạnh lên đến cùng cực, gợi nhớ đến hình ảnh Chí Phèo trong tác phẩm lừng danh của Nam Cao ngày trước.
Có tác giả đã không “quá lời” khi viết rằng: “Bằng tác phẩm Người Bên Lề, Thiên Sơn đã trưng bày trước mắt công chúng một bức tranh tổng thể, một viện bảo tàng của những số phận bi đát và với những bi kịch đôi khi vô cùng kỳ lạ mà trước đó chưa bao giờ có một nhà văn nào thể hiện sâu sắc, đa dạng, với ngòi bút quằn quại và cảm thương đến thế”.
Đọc Người Bên Lề, chúng ta như được cảnh tỉnh về sự vô tâm với đồng loại trong cuộc sống mà đồng tiền, sự hưởng lạc dần ngự trị còn bao giá trị văn minh nhân đạo đang dần tỏ ra yếu thế. Những khuyết tật của xã hội vốn được xem là văn minh đang mong mỏi được lấp đầy bằng việc quan tâm tới số phận Người Bên Lề.
Những giây phút cảm động, những sự căm phẫn tột cùng trước thói vô tâm, niềm cảm thương sâu sắc… Đó là những cảm xúc rất “Người” mà “Người bên lề” hứa hẹn sẽ đánh động độc giả. Hãy một lần sống chậm lại nghĩ suy về cuộc đời, để nhận ra giá trị cao quý nhất, đáng tôn vinh nhất của đời người, để Người Bên Lề không bị quăng quật giữa hai thế giới loài người và loài thú.
