Không biết Vũ Trọng Phụng đã thai nghén từ bao giờ và như thế nào mà bước vào năm 1936 (năm mở đầu thời kỳ Mặt trận Dân chủ Đông Dương), ông có thể liên tiếp cho ra đời bốn tác phẩm vào loại xuất sắc nhất của văn xuôi Việt Nam kể từ khi có chữ quốc ngữ đến 1945: Giông Tố, Số Đỏ, Vỡ Đê, Cơm thầy cơm cô.
Trong các tác phẩm ấy, Số Đỏ được xem là hoàn hảo hơn cả. Ở tiểu thuyết này, Vũ Trọng Phụng đã sử dụng một bút pháp trào phúng thật là độc đáo. Dùng tiếng cười làm vũ khí, Số Đỏ đành vỗ mặt vào cả một lũ lĩ những "ông chủ", "bà chủ" của xã hội cũ gồm toàn những quân đểu giả, xỏ xiên, cơ hội chủ nghĩa; mà thằng nào, con nào cũng dâm ô, trâng tráo, đầy vẻ tự mãn của kẻ "tiểu nhân đắc chí".
Luận về văn trào phúng, Xuân Diệu phân biệt hai thủ pháp: đánh địch và chửi địch. Chửi địch là trực tiếp ném ra những lời thóa mạ. Đánh địch là dựng kẻ thủ lên thành hình tượng sống động để tự nó diễn những trò lố bịch mà chuốc lấy tiếng cười khinh bỉ của độc giả. Lối đánh địch dĩ nhiên đòi hỏi một bản lĩnh nghệ thuật cao cường. Tác giả Số Đỏ, đã làm được việc ấy một cách rất thành công.
Một điều lạ là nhân vật Số Đỏ, thoạt xem tưởng như được vẽ ra bằng những nét bút nguệch ngoạc tùy tiện, đưa đẩy bởi một trí tưởng tượng không có chừng mực nào cả. Nghĩa là ném ra những quái thai một trăm phần trăm bịa đặt. Vậy mà, gấp cuốn sách lại, càng ngẫm nghĩ càng thấy tất cả đều là có thực. Những Xuân Tóc Đỏ, Phó Đoan, Cậu Phước, Văn Minh chồng và vợ Typn, cụ Cố Hồng, v.v... đầy cả ra đấy, tác giả chẳng nói ngoa chút nào. Té ra sự phóng bút táo bạo ở đây vẫn có nguyên tắc của nó: ấy là sự thể hiện cái quy luật vô lý nhưng rất thực của một guồng máy xã hội mà chỉ cây bút sắc sảo, có kinh nghiệm thiết thân như Vũ Trọng Phụng mới nắm chắc được đến thế. Đặt vào guồng máy ấy, những thằng vô lại, vô học rất có thể trở thành "đại trí thức", thậm chí "anh hùng cứu quốc" và những mụ me tây dâm đãng nhất rất có thể được cấp bằng "Tiết hạnh khả phong".
Với bút pháp trào phúng tài nghệ ấy, Số Đỏ, cho đến nay hình như vẫn còn là một hiện tượng văn học không tiền khoáng hậu.
Xin trân trọng giới thiệu!
