|  Brad Pitt trong vai Achilles, phim Troy (2004)
|
Ngựa, con vật lành tính, không nổi đóa (như kiểu “trâu điên”), dễ thuần thục và rất có ích trong cuộc sống của con người. Thậm chí ngựa nay còn được sử dụng như một “y cụ” trị bệnh cho trẻ bịnh autism.
Vì thế nó đã nhiều lần xuất hiện trong phim ảnh, ca nhạc, sân khấu và còn vẽ tranh, tạc tượng, làm biểu trưng của những nhãn hàng thời trang lừng danh thế giới như Hermes (thành lập năm 1837 tại Paris), Coach (năm 1941 tại New York), Polo Ralph Lauren (năm 1967 tại New York)...
Ngựa lên màn ảnh
Hollywood có khá nhiều phim về ngựa (có cả phim hoạt hình Spirit: Stallion of the Cimarron rất hay), về tình cảm giữa người và ngựa (các phim Flicka), về ngựa và chuyện tình của đôi nam nữ (chẳng hạn như All the pretty horses, năm 2000; The Derby Stallion, năm 2005)…
Nhưng có thể nói rằng, cứ khi nói đến ngựa trong phim truyện thì nổi tiếng nhất vẫn là Con ngựa thành Troy (đối với khán giả thời nay thì đó là con ngựa trong phim có diễn xuất của Brad Pitt, Orlando Bloom và mỹ nhân Đức Diane Kruger).
| 
Con ngựa thành Troy, trojan cổ đại trong phim Troy (2004) - Ảnh: Warner Bros
|
Tuy nhiên ngựa trong tuyệt tác hốt bạc này của Hollywood không thực sự sắm “vai chính”. Vinh dự được làm người hùng trong phim thuộc về những con ngựa diễn xuất trong một tuyệt tác khác cũng của Hollywood là War Horse (Ngựa chiến).
Nếu như phim War Horse với bối cảnh Thế chiến lần thứ nhất của đạo diễn kiêm nhà sản xuất tài danh Steven Spielberg đã thu hút nhiều người xem khi trình chiếu năm 2011 (doanh thu toàn cầu đạt 177 triệu USD, rồi được 6 đề cử giải Oscar 2012, 2 đề cử giải Quả cầu vàng và 5 đề cử giải Bafta) thì vở kịch cùng tên, cùng nội dung hiện còn hấp dẫn hơn rất nhiều.
Được nhà sản xuất Nick Stafford đưa lên sân khấu trong sự ngỡ ngàng không tin của chính tác giả người Anh Michael Morpurgo, người đã viết nên cuốn truyện dành cho thiếu niên vào năm 1982, vở War Horse đã thu hoạch hàng ngàn xuất diễn đông nghịt khán phòng từ năm 2007 đến nay. Không chỉ ở sân khấu Broadway, New York mà còn là sân khấu West End ở London; Sydney; Melbourne; Berlin; Toronto; Boise (Idaho, Mỹ); Los Angeles…
| 
Cảnh trong phim Ngựa chiến (War Horse), 2011
|
Cách nay 19 năm, nhà văn người Anh Nicholas Evans trình làng cuốn tiểu thuyết đầu tay The Horse whisperer (Người chữa bệnh cho ngựa). Đó là một chuyện tình có liên can đến ngựa, thiếu nữ vị thành niên, gia đình, ngoại tình, con ngoài giá thú… Vậy mà đã có 15 triệu cuốn bán ra, thuộc một trong số 10 cuốn tiểu thuyết bán chạy nhất năm 1995 tại Mỹ.
Và 3 năm sau đó, phim The Horse whisperer đã khởi chiếu trên màn ảnh lớn. Người đã chi ra 3 triệu bảng Anh mua quyền chuyển thể tiểu thuyết thành phim truyện, đạo diễn và thủ diễn vai nam chính là tài tử tài danh Robert Redford. Nhưng giới phê bình không bằng lòng vì Redford đã không bám đúng theo cốt truyện, chuyện tình trong phim quá “hiền lành”, quá “phi xác thịt”. Những ai nay rất hâm mộ nữ diễn viên tài hoa Scarlett Johanson chắc còn nhớ rằng cô từng thủ vai cô gái thích cưỡi ngựa và bị tai nạn phải cưa chân trong phim này.
Xa hơn nữa, vào năm 1969, Sydney Pollack đã trở nên một đạo diễn nổi tiếng với phim bi They Shoot horses don’t they (Họ bắn chết ngựa đúng không !) với diễn xuất của cô đào khét tiếng những năm 1960-70 là Jane Fonda. Phim dựa vào cuốn tiểu thuyết cùng tên của Horace McCoy xuất bản từ năm 1936.
Có lẽ không sai khi cho rằng phim về ngựa thành công nhất về các mặt thương mại, nghệ thuật (được 7 đề cử Oscar) và cảm xúc là Seabiscuit. Trình chiếu năm 2003, đây là phim tiểu sử “nhân vật” của đạo diễn Gary Ross chuyển thể từ cuốn sách bán chạy Seabiscuit: An American Legend của nữ tác giả Laura Hillenbrand vốn cũng dựa vào tình tiết có thật trong lịch sử Mỹ mà viết nên.
| 
The Horse whisperer, 1998
Seabiscuit, 2003
Flicka, 2006
|
Đó là hồi kinh tế Mỹ khủng hoảng triền miên những năm 1930, Seabiscuit, một con ngựa đua quá nhỏ xác, quá yếu nên bị chủ nhân của nó xem thường. Vậy mà nó đã bất ngờ vượt qua những ngựa đua to khỏe hơn để về nhất ở một cuộc derby. Seabiscuit trở thành cục cưng của người dân Mỹ. Họ xem nó như biểu tượng của lòng quả cảm, sự kiên trì vượt khó. Và rồi nước Mỹ cũng đã qua cơn hoạn nạn.
Trên màn ảnh lớn năm 2003, bên cạnh ngựa Seabiscuit là ba nhân vật quan trọng, gồm chàng nài ngựa Red Pollard người Canada, gia đình khánh kiệt vì suy thoái kinh tế (diễn bởi Tobey Maguire); ông chủ trại ngựa đua Charles S. Howard (Jeff Bridges) và chuyên gia huấn luyện ngựa đua Tom Smith (Chris Cooper). Nài ngựa Red còn bị mù một mắt, còn ngựa Seabiscuit thì dễ nổi nóng, chẳng chịu khuất phục ai. Thế mà họ trở thành cặp đôi hoàn hảo trên đường đua.
Ngựa vào ca khúc, truyện tranh
Ai từng là những người mới lớn lên trong những năm đầu thập niên 1970 mà lại ưa nghe nhạc pop, rock Mỹ chắc chắn không quên vào năm 1972 có một ca khúc rất nổi tiếng có nhắc đến ngựa. Đó là bài The Horse with no name, giúp nhóm America trở thành một trong những ban nhạc rock Mỹ lừng danh thế giới.
| 
Bìa đĩa ca khúc A Cowboy work is never done (Việt ngữ: Mây lang thang)
|
Không nói nhiều đến ngựa nhưng ca khúc A Cowboy work is never done (Việt ngữ: Mây lang thang) trình bày bởi cặp chồng vợ nghệ sĩ tài hoa Sonny & Cher hồi năm 1972 cũng là một bài rock “ngựa” rất nổi tiếng. Nhưng 5 năm sau đó, cặp này chia tay, Sonny trở thành dân biểu bang California và đã chết, còn Cher trở thành nữ diễn viên đoạt Oscar (năm 1988 với phim Moonstruck - Gàn dở) và nay vẫn còn là một đàn chị đáng nể của làng nhạc pop Mỹ.
Tưởng cũng nên nhắc rằng hồi thập niên 70, nhạc pop Việt Nam cũng có một bài về ngựa hoang khá nổi tiếng.
Trong thế giới truyện tranh cũng có một con ngựa rất nổi tiếng, được rất nhiều thiếu nhi Việt Nam ưa thích. Đó là con tuấn mã lông trắng Jolly Jumper rất thông minh, rất hóm hỉnh và tuyệt đối trung thành với chàng cao bồi Lucky Luke.
| 
Tôi là gã cao bồi nghèo đơn độc...
|
P. Nguyễn Dũng
