Cuốn sách này mang tính chất của một cương lĩnh. Nó mô tả sự biến chuyển từ hiện đại sang hậu-hiện đại: về phương diện xã hội học, những biến đổi nhanh chóng của xã hội tất yếu dẫn đến sự khủng hoảng về "tâm trạng" và hình thành nên một tâm thức mới: tâm thức - hậu hiện đại; về phương diện triết học, các hình thức "hợp thức hoá" cho khoa học cũng lâm vào tình trạng bế tắc, đặt ta vào một hoàn cảnh mới: hoàn cảnh hậu hiện đại, cần được giải quyết về mặt khoa học luận và triết học...
Đó là một nỗ lực mới nhằm thức tỉnh trước những nguy cơ và cám dỗ để tiếp tục suy tưởng và kiến tạo những hình thức mới, phù hợp hơn để "cứu vãn" và bảo vệ sự truyền thông, trong đó không chỉ cho phép tồn tại mà còn bảo vệ sự đa dạng, có thể liên tục phá vỡ sự đồng thuận tạm thời.
"Sau khi Martin Heidegger, cây đại thụ của triết học Đức, qua đời vào cuối thập kỷ 60 thế kỷ trước, người ta hay nói đùa rằng tinh thần thế giới đã đổi chỗ ở: sau khi rời quê hương của Đại cách mạng Pháp dọn sang nước Đức của Kant, Hegel từ cuối thế kỷ XVIII, đầu thế kỷ XIX, và ở mãi đấy cho đến lúc... Heidegger qua đời, thì bây giờ nó lại quay về tả ngạn sông Rhin, và Paris trở thành mảnh đất tư tưởng giàu tinh thần sáng tạo nhất! Hai chữ: hậu - hiện đại và giải - cấu trúc gắn liền với tên tuổi lẫy lừng của Jean-Francoi Lyotard và Jacques Derrida không chỉ là hai khái niệm triết học mới mẻ mà còn là hai trong số những tiêu ngữ thời thượng nhất của các phương tiện truyền thông đại chúng. Nếu ban đầu người ta còn hoài nghi, thậm chí dè bỉu những triết gia mới của nước Pháp như Jean - Francois Lyotard, Jacques Derrida, Michel Foucault, Jacques Lacan, Gilles Deleuze... như là những Lacancan, Derridada, thì ít lâu sau, ngay đối thủ tư tưởng lớn nhất của họ là Jurgen Habermas, triết gia lớn nhất còn đang sống của nước Đức, cũng phải thừa nhận: trong một, hai thập kỷ gần đây, khi nghĩ đến những dự báo về lý luận xã hội của thời đại, tôi thấy Paris là nơi xuất phát nhiều gợi ý sáng tạo nhất, hơn bất kỳ nơi nào khác...".
Mục lục:
Lyotard với tâm thức và hoàn cảnh hậu hiện đại
Dẫn nhập
Trường nghiên cứu: tri thức trong các xã hội tin học hóa
Vấn đề: sự hợp thức hóa
Phương pháp: các trò chơi ngôn ngữ
Bản tính của mối liên kết xã hội: giải pháp hiện đại
Bản tính của mối liên kết xã hội: viễn tượng hậu hiện đại
Dụng cụ của tri thức tự sự
Dụng cụ của tri thức khoa học
Chức năng tự sự và sự hợp thức hóa tri thức
Các đại tự sự để hợp thức hóa tri thức
Sự giải - hợp thức hóa
Sự nghiên cứu và sự hợp thức của nó thông qua tính hiệu quả thực hiện
Khoa học hậu hiện đại như sự tìm kiếm những cái bất ổn định
Giáo dục và sự hợp thức của nó thông qua tính hiệu quả thực hiện
Hợp thức hóa thông qua sự nghịch biện
