Lịch sử loài người bắt đầu từ khi con người xuất hiện, cách đây khoảng 4 triệu năm. Con người ra đời từ một loài vượn cao cấp, trong điều kiện tự nhiên lúc bấy giờ, nhờ lao động và thông qua lao động. Mốc đánh dấu sự xuất hiện con nnười và xã hội là việc chế tạo và sử dụng công cụ lao động. Trải qua những thời kì lịch sử khác nhau, loài người đã phát triển từ bầy người nguyên thủy đến xã hội văn minh, tiến bộ ngày nay.
Từ đỉnh cao của lịch sử hiện tại, nhìn lại những chặng đường đã qua của xã hội, chúng ta nhận thấy rõ sức mạnh kỳ diệu của con người trong lao động sáng tạo. Khi xã hội phân chia thành giai cấp thì lịch sử còn là lịch sử đấu tranh giai cấp mà sự thắng lợi của chủ nghĩa xã hội là tất yếu, hợp qui luật. Đồng thời, qua sự nhận thức lịch sử, chúng ta rút từ quá khứ những bài học giá trị cho cuộc sống hôm nay và ngày mai. "Ôn cố nhi tri tân", "Lịch sử là cô giáo của cuộc sống", "Lịch sử là triết học của sự noi gương".. là những điều mà các nhà sử học, các nhà hoạt động xã hội, chính trị... qua nhiều thế hệ đã đúc kết thành phương châm, định hướng cho việc gắn kiền quá khứ với hiện tại và tương lai, lấy bài học, kinh nghiệm lịch sử đã qua phục vụ cho cuộc sống ngày nay.
Nhân dân Việt Nam không chỉ có lịch sử anh hùng mà còn có kinh nghiệm trong việc giáo dục lịch sử, giáo dục truyền thống cho các thế hệ; sự nhận thức đúng lịch sử, lòng yêu nước, sự tự hào chính đáng của nhân dân Việt Nam đã biến thành sức mạnh, sự sáng tạo trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
