“…Guyane là một vùng đất rừng sâu nước độc đầy rẫy những bệnh giết người như bệnh sốt vàng da, buộc bất cứ ai muốn vào đây phải chích ngừa trước 10 ngày. Bị tống đến các nhà tù ở Guyane coi như cầm chắc là xuống địa ngục chỉ trong vài ngày. Ngay từ trước khi Guyane được quy hoạch thành “bãi tập kết rác rưởi xã hội” bên ngoài lãnh thổ Pháp, đi Guyane đã bị coi như là cầm chắc cái chết. Năm 1793, một phái đoàn khai phá Pháp định cư tại Kourou, nơi sau này nổi tiếng là địa điểm phóng tên lửa Ariane. Mới chân ướt chân ráo đến đã ngã gục vì bệnh tật. Số còn lại “bơi thuyền” ra khơi đến mấy hòn đảo ngoài khơi tá túc. May là khoảng cách chục hải lý trên biển đã ngăn chận sự lây lan của muỗi mòng, nên những người đào tẩu này thoát chết. Từ đó, ba hòn đảo này gọi là dãy đảo Cứu rỗi (Iles du Salut). Nơi đây sau này trở thành nhà lao chính, cùng hai nhà lao khác trên hai hòn đảo nhỏ gần đó là đảo Quỷ (Ile du Diable), đảo Hoàng Gia (Ile Royale) và đảo Saint Joseph (thánh Giu - se).
Những xứ sở xa xôi, âm u rừng thiêng nước độc, những hải đảo cách ngàn trùng biển cả chính là nơi thực dân Pháp chọn để làm chốn giam cầm những người kiên cường nhất, anh dũng nhất. Không chỉ có Guyane, mà còn có Tahiti, Madagasscar, Algeria..., dấu chân những người chiến sĩ cách mạng Việt Nam đều in trên những miền đất lạ, máu xương họ đã nằm lại đó. Người Việt Nam hôm nay có quyền được biết và cần phải biết về họ".
