Tác phẩm Dĩ vãng phía trước là một tập hợp những bài viết của về những cảm xúc, những suy nghĩ về văn học thời chiến tranh. Đọc những trang viết của Ngô Thảo, chúng ta có thể gặp những nhà văn chiến sĩ, mà rất nhiều trong số họ đã hy sinh, chỉ còn lại tên tuổi trong lịch sử, như Thôi Hữu, Thâm Tâm, Thúc Tề, Nguyễn Đình Lạp, Thanh Tịnh, Nguyễn Thi, Chu Cẩm Phong, Nguyên Ngọc, Nguyễn Khải, Nguyễn Minh Châu, Lê Lựu, Dương Thị Xuân Quý… Với nhà văn Nguyễn Thi, Ngô Thảo phải mất đến 2 năm tìm kiếm từ hơn 20 cuốn sổ tay Nguyễn Thi để lại, nhặt và ghi chép từng chi tiết nhỏ để hoàn thiện cuốn Những năm tháng chưa xa, để bạn đọc có thể thấy hết được tầm vóc, tư tưởng của nhà văn liệt sĩ này.
Đối thoại với những con người ấy, Ngô Thảo không chỉ làm một công việc là tạc bia cho họ, những người đã in bóng dáng vào cuộc chiến tranh với vai trò là một nhà văn chiến sĩ, mà còn chỉ ra một bức tranh có tầm vóc về nền văn học cách mạng. Việc tập hợp những chân dung nhà văn chiến sĩ cũng chính là tập hợp một phần của lịch sử. Với ý thức trân trọng tuyệt đối tác phẩm, tư tưởng của từng nhà văn, Ngô Thảo viết về họ một cách nâng niu, như nâng niu chính quá khứ của mình, quá khứ mà thế hệ ông đã phải trả bằng máu. Và, lại xin dẫn lời nhà thơ Mai Linh ở đây, "bởi Ngô Thảo ý thức được rằng, máu là chi phí lớn nhất".
Về tác giả:
+ Tên khai sinh Ngô Thảo. Sinh ngày 9 tháng 2 năm 1941. Quê quán xã Vĩnh Nam, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị. Hiện ở Hà Nội. Đảng viên Đảng cộng sản Việt Nam. Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam.
+ Nhà PBVH Ngô Thảo sau khi tốt nghiệp khoa Văn Đại học tổng hợp Hà Nội về công tác tại viện Văn học. Một thời gian sau ông nhập ngũ hoạt động ở chiến trường Bình Trị Thiên. Năm 1971, nhà PBVH Ngô Thảo về làm biên tập viên, rồi Trưởng ban Lý luận Phê bình tạp chí Văn nghệ Quân đội. Năm 1986 ông chuyển ra ngoài làm ở nhiều cơ quan khác nhau như tạp chí Sân khấu, Nhà xuất bản Sân khấu....
* Giải thưởng văn học
- Giải thưởng Hội nghệ sĩ sân khấu Việt Nam năm 1995 với tác phẩm Như cuộc đời.
- Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 2002 với tác phẩm Văn học về người lính
* Tác phẩm chính đã xuất bản
- Từ cuộc đời chiến sĩ (Tiểu luận phê bình, 1978)
- Nhà văn bàn về nghề văn (Biên soạn, sưu tầm 1980)
- Năm tháng chưa xa (Biên soạn, sưu tầm, 1985)
- Một tài năng, một đời người ( viết chung, 1995)
- Chiến trường sống và viết (Biên soạn, sưu tầm, 2 tập, 1995)
- Nguyễn Ngọc Tấn – Nguyễn Thi toàn tập (Biên soạn, sưu tầm, 1996)
- Như cuộc đời (Tiểu luận, 1995)
- Đời văn - đời người (Tiểu luận phê bình, 2000)
- Văn học với cuộc sống - đời sống văn học (Tiểu luận phê bình, 2000)
- Mấy vấn đề của sân khấu Việt Nam trong cơ chế thị trường (Tiểu luận phê bình, 2000)
- Văn học về người lính (Tiểu luận phê bình, 2002)
- Mây bay về núi (Tiểu luận phê bình, 2007)
- Thao thức với phần đời chiến trận (Tiểu luận phê bình, 2009)
- Tiểu luận phê bình văn học (Tiểu luận phê bình, 2010)
+ Ngô Thảo được biết đến trên văn đàn như một Nhà lý luận phê bình sắc sảo, có tư duy định hướng, điềm đạm và mẫu mực. Ông là tác giả của 12 cuốn sách, bao gồm lý luận phê bình, biên soạn, ghi chép. Tuyển Tiểu luận Phê bình văn học của Ngô Thảo do NXB Hội Nhà văn ấn hành năm 2010 là những tổng kết về sự chiêm nghiệm của ông về nền văn học Việt Nam và những chân dung văn học không thể nào không kể đến.
+ Ngô Thảo là một nhà văn quân đội theo đúng nghĩa của nó. Ra quân hay thời bình thì ông vẫn là người lính. Một trật tự Ngô Thảo không gì thay đổi được. Nhưng với người làm lý luận phê bình thì Ngô Thảo lại không là người lính thông thường của bước đều bước, một hai một. Sắc sảo, lạnh lùng trong phản biện, thậm chí đến mức cực đoan là những cố hữu khó lòng có thuốc để chữa trị cái chứng không thể thỏa hiệp, không thể mua chuộc Ngô Thảo. Một nhân cách phê bình ấy mới tạo ra được sự tiến bộ của lý luận. "Tòa án phê bình" luôn phải dựa trên những cái lý, trọng lý, cái mà trong quan hệ dân sự và quan hệ hình sự của những dân tộc Châu Á rất thích bỏ qua.
