Trong việc bang giao của các triều đại phong kiến nước ta với các nước láng giềng, đặc biệt là láng giềng phương Bắc, ngoài những việc về lễ nghi như triều cống theo lệ, xin phong vương, báo tang, chúc mừng Thiên tử lên ngôi hay chia buồn, thì công việc ngoại giao quan trọng nhất là giải quyết những tranh chấp về đất đai, đấu tranh giữ gìn toàn vẹn lãnh thổ không để cho các biên thần của Thiên triều lấn chiếm vùng biên giới của nước ta, hoặc xin hoãn binh, hoặc giải quyết những hậu quả chiến tranh, duy trì hòa bình... Đó là những việc lớn liên quan đến an nguy của đất nước.
Để giải quyết những vấn đề đó, vai trò của các sứ thần xưa vô cùng quan trọng. Họ phải có tầm hiểu biết hơn người, tài ứng đối sắc sảo và nghệ thuật ngoại giao mềm dẻo, linh hoạt để chuyển bại thành thắng, chuyển nguy thành an. Nhất cử nhất động của họ đều ảnh hưởng đến sự tồn vong của cả dân tộc.
Lịch sử Việt Nam có rất nhiều câu chuyện cảm động về các sứ thần. Dù tồn tại nhiều dị bản khác nhau nhưng tinh thần chung là các sứ thần đều giữ vững khí tiết, làm tròn nhiệm vụ được ủy thác, trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng không làm nhục lệnh vua, nêu cao quốc thể, dù cho phải trả giá bằng chính sinh mạng của mình.
Ngày nay, việc thực hiện đường lối ngoại giao giữ vững độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, nêu cao chính nghĩa, hòa hiếu là một nhiệm vụ vô cùng khó khăn của một nước nhỏ với nước lớn. Tuy nhiên, từ xưa đến nay, dân tộc ta chưa bao giờ bị khuất phục. Trong lịch sử bang giao, những sứ thần Đại Việt luôn chứng tỏ cho Thiên triều thấy tầm vóc của một quốc gia bé nhỏ. Họ không những làm cho quan quân triều đình phương Bắc kinh ngạc và khâm phục mà còn làm thay đổi cả một quan niệm đầy khinh mạn của nước lớn đối với nền văn hóa của nước Đại Việt.
“Cố nhi, tri tân“ - Nhắc lại chuyện cũ để biết chuyện mới. Chúng tôi hy vọng rằng, qua cuốn sách “Kể chuyện các sứ thần Việt Nam“, bạn đọc sẽ có một cái nhìn xuyên suốt về lịch sử bang giao của dân tộc với những nguyên tắc bất di bất dịch: giữ vững chủ quyền lãnh thổ, danh dự quốc gia bằng nghệ thuật đàm phán thông minh, chính sách mềm dẻo và linh hoạt.
Mong rằng sách sẽ đáp ứng được phần nào nhu cầu tìm hiểu lịch sử của bạn đọc.
