Bông Hồng Tò He là tập hợp nhiều truyện ngắn và tản văn viết về sinh hoạt thời còn đi học của chính tác giả, qua đó tác giả đã trải nghiệm và thán phục những con người bình dị nhưng tài hoa (Bông hồng tò he), những sản vật thiên nhiên trao tặng cho thiếu nhi (cốm), nhất là thiếu nhi nông thôn miền Bắc.
Truyện Ngõ quê
Hình như, đứa trẻ nào cũng có một cái ngõ quê.
Làng thường có đường chính và ngõ. Ngõ là sân chơi của trẻ con trong làng, bởi nó khuất lảnh, chơi mà không vấp phải sự đi lại tấp nập ở làng.
Khi bố mẹ ra đồng, từ các cổng nhà trong ngõ, đều chạy xô ra những chú bé. Có đứa phải dỗ em, có đứa phải làm các việc vặt, nhưng ngõ quê, bao giờ cũng là những điểm hẹn. Ở đó, bàn khăng, bàn đáo, bàn bi sẽ diễn ra. Ở đó, có cái nháy mắt hẹn nhau đi bắt ếch ở ven ao mùa xuân, hay là một cuộc đi câu tép, câu tôm; vừa câu, vừa nghịch... Hoặc là một pha đi bắt một tổ chim sẻ ở mái nhà, một tổ chim gáy ở một bụi tre gai...
Ở đấy còn có cuộc hẹn, mấp nhựa sung, làm bẫy để dính ve sầu... Nhiều thứ hấp dẫn lắm.
Tôi bao giờ cũng có mặt trong ngõ nhỏ để họp bạn. Có lúc ngõ mình, mấy đứa bạn bận việc nhà thì sang ngõ bên tìm bạn khác mà chơi.
Khi tuổi đã choai choai, bắt đầu đã biết ghẹo nhau, gán vợ, gán chồng, tôi lại theo các bạn trai ngấp nghé bên bờ tường, đứng nghe hội bạn gái, có người mình thích, đang tụ họp đến một nhà cuối ngõ học lối hát đúm, hát ví, hát quan họ để trở thành liền chị. Đôi lúc chúng tôi hè nhau hát chơi, từ ngõ vọng vào một câu ngang phè, phá đám. và trong sân sẽ có một vài tiếng quát, hoặc tiếng hát chanh chua vọng ra:
Chúng chị như hoa quý trên đài,
Em như mảnh chĩnh vứt ngoài bụi tre...
Tuy là chanh chua vảnh vót thế, nhưng rồi ra cũng nể nhau, và từ tụ tập nhau thành hội trai, hội gái, chúng tôi tách riêng ra, hò hẹn với nhau từng đôi một.
Tôi nhớ vào mùa hoa xoan. Nhà em có một vườn xoan, hoa nở tím đầy cành... Mỗi lúc trời gió mạnh, hoa xoan bay dọc ngõ. Tôi nhớ em, đi ngược những cánh hoa xoan màu tim tím, để được gặp em đi làm đồng. Em chít chiếc khăn mỏ quạ, tay cầm liềm, tay quảng quang, một mình đi trong ngõ đầy hoa tím.
Tôi hẹn: “Tối nay nhé!” Em nguýt thật dài... Nhưng buổi tối trong một góc vườn xuân, em, nhìn trước nhìn sau, rồi vẫn đến. Chúng ta huyên thuyên những gì, làm sao mà nhớ nổi. Chỉ biết rằng, đó là những lời hồn hậu, chân thành của tuổi vừa lớn dậy, tin rằng, mong rằng, mọi ao ước sẽ thành.
Nhưng em lại lấy chồng thiên hạ. Cái ngõ quê bữa ấy, đám cưới thật linh đình. Một hàng người cầm hương, phù rể, phù dâu... Pháo nổ cuối ngõ, pháo nổ đầu ngõ. Người đẹp trong ngõ đã lấy chồng. Tôi ngồi chết dí ở thềm nhà, lòng như có ai đang đâm, chém từng hồi...
Mùa xuân năm ấy, hoa xoan lại phấp phới bay. Tôi hứng hoa xoan vào tay, nhớ đến những đêm hò hẹn...
Dải hoa xoan vẫn tím, nhưng gương mặt trái xoan vẫn vắng bặt trong ngõ quê ấm cúng này rồi.
