Tóm tắt nội dung:
Có thể nói đồng dao là một trong những thể loại văn học dân gian gần gũi với trẻ em nhất. Bởi đó chính là những câu hát của các em khi vui chơi, sinh hoạt hàng ngày.
Đồng dao thường là những bài thơ vui, ngộ nghĩnh, có vần có điệu, dễ nhớ, dễ thuộc. Chính vì vậy trẻ em thích nghe, thích đọc và nhanh phổ biến. Một số bài đồng dao mang hàm ý sâu sắc, khuyên răn điều hay lẽ phải, phản ánh đời sống tâm tư tình cảm của nhân dân. Một số bài như những bài học thường thức, dạy trẻ biết về cây trái, loài vật, nghề nghiệp, thời tiết… Từ đó giúp cho tâm hồn các em mở rộng trước thế giới tự nhiên:
Con vỏi con voi
Cái vòi đi trước
Hai chân trước đi trước
Hai chân sau đi sau
Còn cái đuôi đi sau rốt…
Nhưng cũng có những bài đồng dao không có nghĩa cụ thể, chỉ là những câu vần vè, đọc lên thấy vui vui để dạy trẻ tập nói. Chẳng hạn bài:
Chi chi chành chành
Cái đanh thổi lửa
Con ngựa chết trương
Ba vương ngũ đế
Cắp ghế đi tìm
Con chim làm tổ
Ù à ù ập
Đóng sập cửa vào.
Những câu, từ trong bài kết nối với nhau bằng vần, bằng điệu chứ không phải bằng ý. Thậm chí một số từ trong bài còn không có nghĩa.
Đồng dao thường có tiết tấu vui nhộn theo thể thơ bốn chữ, tám chữ (cũng theo nhịp 4/4), hoặc lục bát. Đây là thể loại văn học dân gian đặc biệt mang cái nhìn trong trẻo, ngộ nghĩnh của trẻ:
Dung dăng dung dẻ
Dắt trẻ đi chơi
Đến ngõ nhà trời
Lạy cậu lạy mợ
Cho cháu về quê
Cho dê đi học
Cho cóc ở nhà
Cho gà bới bếp…
Những bài đồng dao gắn chặt với sinh hoạt, với trò chơi dân gian của tuổi thơ, luôn đem lại cho trẻ những ấn tượng tốt đẹp và kỉ niệm khó phai mờ. Thế hệ này truyền cho thế hệ khác những bài đồng dao ngộ nghĩnh, như trao tặng nhau những sợi vàng của kí ức, của kỉ niệm. Những món quà đó có thể là “khởi đầu của mọi sự khởi đầu”, giống như Puskin đã từng được nhũ mẫu Arina Padionovna gieo vào tâm hồn ông hạt giống thi ca đầu tiên bởi những bài dân ca ngọt ngào.
“Đồng dao cho em” chính là món quà quý giá người xưa để lại cho các em.
