Tóm tắt nội dung:
Ca dao là những câu hát dân ca được truyền khẩu trong dân gian, ban đầu có thể do một người xúc cảm mà làm ra rồi vì lời hay ý đẹp mà lan rộng và truyền tụng mãi từ đời này sang đời khác. Người Việt xưa đã để lại cho chúng ta kho tàng ca dao phong phú, đây cũng chính là một thế giới muôn màu muôn vẻ đem đến cho chúng ta biết bao tri thức, biết bao bài học quý.
Để giúp các em hiểu thêm về nét đẹp tinh tế của thể loại này, Nhà xuất bản Kim Đồng tuyển chọn bộ “Ca dao Việt Nam”. Bộ sách gồm 10 tập, chọn theo chủ đề, sắp xếp theo thứ tự ABC để các em dễ dàng tìm hiểu và học tập.
Đọc tập “Gió đưa cành trúc la đà” các em sẽ thấy ở đâu cũng đậm đà tình yêu quê hương đất nước, lòng tự hào sâu sắc trước sự giàu đẹp, truyền thống vẻ vang của vùng đất quê hương.
Người xứ nghệ có câu:
Đường vô xứ Nghệ quanh qunah
Non xanh nước biếc như tranh hoạ đồ
Thì người xứ Huế cũng không chịu kém:
Đò từ Đông Ba, đò qua Đập Đá
Đò về Vĩ Dạ, thẳng qua ngã ba Sình
Lờ đờ bóng ngả trăng chênh
Tiếng hò xa vọng nặng tình nước non
Hay người xứ Lạng lại nói:
Đồng Đăng có phố Kỳ Lừa
Có nàng Tô Thị, có chùa Tam Thanh
Ai lên xứ Lạng cùng anh...
Tập “Cày đồng đang buổi ban trưa” lại cung cấp cho các em những tình cảm và tri thức phong phú của ông cha ta về lao động sản xuất với đủ các nghề: làm ruộng, làm vườn, chăn nuôi, dệt vải, thủ công, thợ thuyền, chài lưới....mà nghề nông và chài lưới chiếm vị trí chủ đạo
Ai ơi nhớ lấy câu này
Tằm nuôi ba lứa, ruộng cày ba năm
Nhờ trời hoà cốc phong đăng
Cấy lúa lúa tốt, nuôi tằm, tằm tươi
Được thu dù có tại trời
Chớ thấy sóng cả mà rời tay co
Hay:
Chồng chài, với lưới con trâu
Lân la khúc vịnh mặc dầu nổi trôi
Ca dao danh một phần quan trọng cho tình cảm gia đình, trong đó tình vợ chống chiếm tỉ trọng lớn, làm xúc động lòng người bởi những vẻ đẹp thơ mộng hay bình dị, mộc mạc:
Sáng trăng trải chiếu hai hàng
Bên anh đọc sách, bên nàng quay tơ
Có con nỏ muốn ai bồng
Nỏ thuê ai ẵm, hai vợ chồng đổi nhau
Còn tình cảm giữa cha mẹ và con cái lại được ca dao dành cho những lời thiêng liêng, trân trọng:
Ơn cha nặng lắm ai ơi
Nghĩa mẹ bằng trời chính tháng cưu mang
Mẹ già như chuối ba hương
Như xôi nếp mật như đường mía lau
Những câu thơ đó các em có thể tìm thấy ở tập “Râu tôm nấu với ruột bầu” và “Cái bống là cái bống bang”. Còn em nào thích những giọng thơ trào phúng thì có thể tìm đọc tập “Ba cô đội gạo lên chùa”. Tiếng cười châm biếm nhẹ nhàng:
Học thày chữ lại trả thầy
Búi trả hàng xén, giấy nay phất diều
Thương anh không lấy được anh
Em về tự vẫn trên cành khoai môn.
hoặc đả kích mạnh mẽ những thói hư tật xấu, tệ nạn xã hội:
Tử vi xem số cho người
Số thầy thì để cho ruồi nó bâu
sẽ làm các em thích thú
Nhưng nói đến ca dao là nói đến tình yêu lưa đôi với muôn vàn cung bậc, khi vui vẻ, khi hờn giận, khi nghọt ngào hạnh phúc, lúc trắc trở đắng cay.
Gió sao gió mắt sau lưng
Dạ sao dạ nhớ người dưng thế này
Ăn cơm ba bát lưng lưng
Uống nước cầm chừng để dạ thương em
Yêu nhau mấy núi cũng trèo
Mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua.
Không phải ngẫu nhiên mà ca dao tình yêu chiếm tới quá nửa dung lượng kho tàng ca dao người Việt và thành công hơn hẳn về mặt nghệ thuật so với ca dao các chủ đề khác. Chúng tôi cũng dành hẳn năm trong số mười tập ca dao cho đề tài này: “Thấy cô tóc bỏ đuôi gà”, “Hôm qua tát nước đầu đình”, “Trèo lên cây bưởi hái hoa”, “Đây người dưng đó cũng người dưng”, “Bạn ơi mời bạn vô nhà”
Ca dao đã đóng góp một phần không nhỏ cho sự tuơi vui hồn nhiên của tuổi thơ và bồi đắp tâm hồn, tình cảm cho trẻ. Với lứa tuổi luôn khao khắt tìm hiểu, bộ sách này sẽ là tài liệu rất bổ ích cho các em, đồng thời cũng giúp cho việc giảng dạy trong gia đình của các bậc cha mẹ, giống như Anđecxen nói, ông viết cho trẻ em và cho cả người lớn đang ngồi đọc sách cùng với chúng.
