Tư tưởng triết học Trần Nhân Tông - đặc điểm và giá trị lịch sử

Tác giả: TS. Bùi Duy Du

Số trang: 318 trang

Trần Nhân Tông không chỉ là một nhà chính trị - một vị vua anh minh mà còn là nhà quân sự tài năng; không chỉ là nhà văn, nhà thơ mà còn  là một nhà tư tưởng lớn, một thiền sư lỗi lạc - người sáng lập ra một dòng thiền mang bản sắc Việt Nam - Thiền Trúc Lâm Yên Tử. Ông đã biết dung hợp các nguồn tư tưởng từ quá khứ của dân tộc với triết lý phong phú, sâu sắc, thâm trầm của Nho, Lão, đặc biệt là triết lý Phật giáo, bằng sự kế thừa, chọn lọc các dòng thiền trước đây như Tỳ Ni Đa Lưu Chi, Vô Ngôn Thông, Thảo Đường và trực tiếp là tư tưởng triết học của Trần Thái Tông, Tuệ Trung Thượng sĩ để sáng tạo nên hệ thống triết lý thiền với những nét độc đáo và đặc sắc riêng - thiền hành động nhập thế, tích cực.

Khắc phục những hạn chế của Phật giáo thời nhà Lý, đầu nhà Trần như: tính tản mạn, còn phụ thuộc vào những yếu tố ngoại lai, chưa hoàn toàn khẳng định tính độc lập về nội dung triết lý và tính chất tôn giáo cũng như ý thức hệ, tư tưởng triết học Trần Nhân Tông ra đời đã góp phần đưa triết lý đạo đức cho xã hội Đại Việt, xây dựng một tổ chức Phật giáo Việt Nam thống nhất, một hệ tư tưởng độc lập, làm chỗ dựa tinh thần của dân tộc thời kỳ nhà Trần.

Với cách tiếp cận dưới góc độ triết học lịch sử và triết học văn hóa, cuốn sách đã tập trung phân tích và chỉ ra cơ sở xã hội và tiền đề lý luận hình thành tư tưởng triết học của Trần Nhân Tông. Trên cơ sở đó, cuốn sách đã đi sâu trình bày một cách khá hệ thống tư tưởng triết học của Trần Nhân Tông qua những vấn đề về thế giới quan, nhân sinh quan và triết lý đạo đức nhân sinh. Từ đó, cuốn sách đã phân tích, đánh giá và rút ra những đặc điểm và giá trị lịch sử của tư tưởng triết học Trần Nhân Tông; giúp người đọc có một cái nhìn toàn diện và sâu sắc hơn về một trong những nhân vật lịch sử lỗi lạc trong lịch sử dân tộc Việt Nam - Phật hoàng Trần Nhân Tông.