Từ trước tới nay có biết bao tác phẩm sử thi, dã sử, tiểu thuyết lịch sử và phim ảnh được sáng tác, xây dựng về vị hoàng đế đầu tiên của Trung Hoa – Tần Thủy Hoàng Đế, mỗi tác phẩm lại cho người đọc, người xem thấy một góc nhìn khác nhau về con người bí ẩn này. Có tác phẩm lên án vị bạo chúa độc ác nổi tiếng cổ kim này, có tác phẩm lại lý giải bênh vực cho ông là do hoàn cảnh sinh trưởng hoặc do bất đắc dĩ mà phải đưa ra những quyết sách tàn bạo… Nhưng xưa nay sự thành bại, hưng vong, công tội, vinh nhục của tất thảy bậc khanh tướng, vương đế đều phải thuận với khuynh hướng phát triển xã hội và ý nguyện của nhân dân, thuật theo quy luật lịch sử… Chính từ khía cạnh này đã tạo nên nguồn cảm hứng sáng tác cho Kim Thức để viết nên Tần Thủy Hoàng diễn nghĩa.
Tác phẩm của Kim Thức luôn đề cao tính chân thực của thực tế lịch sử, những bối cảnh xã hội, sự kiện lịch sử quan trọng, các chế độ lễ nghi, tập tục sinh hoạt cũng như các quan hệ của nhân vật..v.v… Tất cả đều lấy nền tảng xây dựng, trích dẫn từ các sách chính sử, sử ký, kết hợp với các tư liệu dã sử, truyền thuyết… có chọn lọc, phân tích thận trọng, đặc biệt lưu ý đến tính tin cậy của các loại tài liệu, gạt bỏ tính cảm giác thiên lệch hoặc cứng nhắc mù quáng.
Vì vậy nên tác phẩm Tần Thủy Hoàng diễn nghĩa vừa chắt lọc được các dữ liệu lịch sử đáng tin cậy nhất về Tần Thủy Hoàng, kết hợp với khả năng miêu tả tâm lý nhân vật sắc sảo khiến cho các sự kiện và nhân vật lịch sử trở nên sáng tỏ, lại vừa vẫn đi sâu khai thác được nhiều tình tiết từ dã sử, truyền thuyết khiến câu chuyện vẫn uyển chuyển, hấp dẫn.
Đối với nhân vật Tần Thủy Hoàng, tác giả hết sức tôn trọng những ghi chép mô tả thực tế lịch sử về xuất thân ly kỳ, những chằng đường gian nan phải trải qua, những nguyên nhân dẫn tới thành bại, công tội để lại mãi đến ngàn thu. Từ đó khắc họa nên hình tượng một con người luôn cố ý hành động hoàn toàn khác người, là con người có chút ân đức, nhưng lại mang một trái tim lang sói; luôn ở riêng một cõi, đẩy xa hết thảy mọi người… Tuy nhiên tiểu thuyết đã thành công khi loại được tấm màn huyền bí bao quanh nhân vật Tần Thủy Hoàng trong truyền thuyết, đưa ông trở về là một con người rất hiện thực có những suy nghĩ tâm lý đặc thù do hoàn cảnh sinh trưởng ảnh hưởng tạo thành một bản tính cô độc khác lạ.
Với ý đồ sáng tác tự đặt mình vào quãng thời gian lịch sử mà nhân vật Tần Thủy Hoàng tồn tại, thấm đẫm nỗi đau, sự uẩn khuất, cùng giày vò, chịu đựng tất cả niềm vui nỗi buồn, ngọt bùi, cay đắng, được mất… nghệ thuật sáng tác của tác giả nằm ở chỗ: gắng đuổi theo dòng thời gian để trần thuật lại những điều đã xảy ra trong lịch sử.
