“…Trong cuộc ‘lăn lộn’ (ngày nay ta gọi là ‘dấn thân’) ấy, như ta biết, Phạm Quỳnh đã thất bại. Ông lui về ẩn dật, và bắt tay viết Hoa Đường tùy bút. Vậy Tùy bút Hoa Đường là gì? Thoạt nhìn, mươi bài tạp văn, không có chủ đề chung, không đường dây dẫn dắt nhất quán, tản mạn, rời rạc, như chợt nhớ đâu viết đấy, chợt nghĩ gì thì nói ra… Nhưng mà đọc đi đọc lại, ngẫm kỹ, rất có thể đây là một sự chuẩn bị, chuẩn bị cho một cuộc tổng kết, có thể là một cuộc tổng kết lớn, và sâu, rất sâu nữa, mà tiếc thay, ông đã không kịp làm.” - Nhà văn Nguyên Ngọc
Về tác giả:
Phạm Quỳnh, hiệu là Thượng Chi, là nhà văn, nhà báo, đồng thời là quan đại thần dưới triều Bảo Đại. Bên cạnh đó, ông thường được nhắc đến với tư cách là chủ bút tờ tạp chí Nam Phong, là người đi đầu trong công cuộc quảng bá chữ Quốc Ngữ và tiếng Việt.
Tháng Ba năm 1945, Nhật đảo chính Pháp, Phạm Quỳnh lui về sống ẩn dật tại biệt thự Hoa Đường, bên bờ sông An Cựu, Huế. Và Hoa Đường tùy bút chính là những trang dở dang mà ông viết trong những ngày cuối đời mình... Đây được coi là tuyệt bút của Thượng Chi Phạm Quỳnh, là tập hợp những bài viết đơn giản chỉ là để ghi nhớ, để xua đi sự uế tạp của thế thời, để chiêm nghiệm nhân sinh cùng Nguyễn Du, Đỗ Phủ... Đọc Hoa Đường tùy bút, chúng ta không gặp những ngôn từ điêu luyện, những vần điệu chau chuốt, chúng ta chỉ được chứng kiến những điều ông đã nghe, đã thấy, đã thể nghiệm và đồng cảm với ông qua lời cảm hoài: “Thiếu Hoa Đường này cũng sinh vào thời loạn là buổi Á Âu xung đột, mà tự khờ dại đem mình ra lăn lộn giữa phong trào hỗn độn, trong thời buổi nhá nhem, không biết cái thân ‘nho quèn’ đương nổi sao được thời thế và ở giữa cái xã hội xu thời mị chúng này, ai còn thiết đến kẻ văn nhân nho sĩ, chỉ biết đem một thái độ ôn hòa nho nhã mà đối với cái cuồng phong bác tạp hỗn hào…”
Các tác phẩm của Phạm Quỳnh đã được xuất bản ở Việt Nam:
- Mười ngày ở Huế, NXB Văn học, 2001
- Luận giải Văn học và Triết học, NXB Thông tin, 2003
- Pháp du hành trình nhật ký, NXB Hội Nhà Văn, 2004
- Thượng Chi văn tập, NXB Văn học, 2007
- Du ký Việt Nam, NXB Trẻ, 2007
- Phạm Quỳnh - Tiểu luận viết bằng tiếng Pháp, NXB Tri Thức, 2007
