Trưởng thành trong những chặng đường đầy sóng gió của dân tộc, rồi đúng giữa độ chín của tài năng, lại trở thành một nhân vật trung tâm chịu nhiều đày ải trong cái án văn chương lớn bậc nhất nhì thế kỷ 20, và chính từ tận cùng đau khổ bật vút lên sáng tác quan trọng nhất trong văn nghiệp: Về Kinh Bắc - ông là chàng thi sĩ tài hoa đa tình của đất Quan họ, người chọn cho mình cái tên thơ đắng lạnh của một vị thuốc tính hàn, sẫm vàng như hổ phách: Hoàng Cầm.
Mấy chục năm lận đận vì thơ, đến cuối đời mới được nhìn lại, được công nhận, gia tài thơ của Hoàng Cầm có lẽ là thứ tròn đầy duy nhất trong đời ông. Ngoài hơn trăm bài thơ lẻ mà phần lớn là những khúc thơ tình phảng phất quan họ, còn có trường ca Tiếng hát Quan họ sáng tác năm 1956, được coi như tiền đề của Về Kinh Bắc ra đời mấy năm sau đó, có truyện thơ Men đá vàng dành "dâng linh hồn con gái Bùi Hoàng Yến"... Và không thể không kể đến thể loại mà chính ông khẳng định đã làm nên tên tuổi, dấu ấn riêng của Hoàng Cầm thời kỳ đầu: kịch thơ, trong đó nổi bật nhất, với những câu thơ vượt thời gian, là Kiều Loan.
Một điều đáng tiếc, cho đến ngày bất chợt về cõi ở tuổi ngót chín mươi, Hoàng Cầm vẫn chỉ xuất hiện trước người yêu thơ với những tập thơ nhỏ, riêng lẻ. Chưa từng có một ấn bản dày dặn nào quy tụ các tác phẩm nổi bật để phác họa nên bức chân dung toàn diện của nhà thơ.
Nhân ngày giỗ đầu của thi sĩ đất Kinh Bắc, chúng tôi xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc tuyển tập thơ Hoàng Cầm với những sáng tác quan trọng nhất, là cột mốc, là cốt yếu trong đời sáng tác của ông, cùng các thủ bút, di cảo, - như một tri ân đến vong linh người đã sống trọn vẹn với Thơ và Tình, cũng là người đã làm nên một phần lịch sử thơ Việt Nam. Xin chân thành cảm ơn gia đình thi sĩ Hoàng Cầm, cùng người bạn lâu năm của gia đình - anh Nguyễn Đình Toán, nhà thơ Nguyễn Thụy Kha và nhà nghiên cứu Chu Văn Sơn đã giúp chúng tôi thực hiện tập thơ này.
BAN BIÊN TẬP
Xin trân trọng giới thiệu!
