Biển Đông đã từng có một con đường tơ lụa rất tấp nập. Việt Nam không chỉ là điểm trung chuyển mà còn là điểm đến, điểm xuất phát của nhiều chuyến tàu. Điều này phù hợp với nhận định ban đầu của GS. Misugi Takayoshi rằng, có những dấu hiệu cho thấy "người Chiêm Thành đi bằng Giao Chỉ thuyền" đã vượt biển đến các vùng đảo của Nhật Bản từ thế kỷ thứ II, vì người dân tộc Chăm sống ở ven biển vốn có nghề đi biển theo hướng gió mùa rất thông thạo. Cho nên nhiều nhà khảo cổ trẻ tuổi Nhật Bản ngày nay vẫn thường xuyên đi tìm những mảnh vụn gốm sứ, hàng trang sức đang nằm dưới lòng đất ở Mỹ Sơn, Trà Kiệu... để tìm lời giải đáp cho điều "bí ẩn" trong quan hệ Nhật - Việt vào thời kỳ mà con đường tơ lụa trên biển bắt đầu mới hình thành.
Tìm Lại Con Đường Tơ Lụa Trên Biển Đông - cuốn sách thứ hai của nhà báo Nguyễn Huy Minh là tập hợp từ nhiều bài viết trước đây của anh và đề cập đến nhiều vấn đề. Qua cuốn sách này, chúng ta sẽ được thấy một đất nước Việt Nam mang trong mình lịch sử ngàn năm mở đất và mở nước. Mở đất là cương thổ, mở nước là biên đảo và còn có cả những chuyến hải trình vạn dặm của tổ tiên ta mà các bảo vật khai quật được từ những con tàu đắm dưới đáy Biển Đông đã phần nào nhắc lại nghị lực phi thường ấy.
Cuốn sách được tác giả chia thành 3 phần:
Phần 1: Khát quát một cách rõ nét chân dung những nhà văn, nghệ sĩ, giáo sư… cùng những lời tự sự, kể chuyện bình dị của những con người giàu lòng nhiệt huyết với quê hương, với nghề nghiệp, với con người Việt Nam. (Tự sự của Nguyên Tổng bí thư Lê Khả Phiêu, Ba anh em họ Mai và một lối ứng xử quyền lực, Thiếu tướng Phạm Đức Chấn…)
Phần 2: Tuyển tập những bài báo, bài viết về văn hóa người Việt trong thời kỳ dựng nước. (Trống đồng Ngọc Lũ, Môn hạ sảnh ấn, Ngọc tỉ truyền quốc triều Nguyễn…)
Phần 3: Những bài viết về văn hóa, chính trị, quân sự hiện đại của người Việt với bạn bè quốc tế. (Giấc mơ siêu cường số 1 của Trung Quốc, Biển Đông – tâm điểm của thế giới tương lai, Tìm lại con đường tơ lụa trên Biển Đông…)
Khi đọc tập phóng sự - ký sự Kimono Trong Rừng Thẳm, tôi cho rằng cuốn sách này như được viết nên bằng một lối kể chuyện giản dị mà đầy lôi cuốn về những vùng đất mà nhà báo Nguyễn Huy Minh đã đi qua. Cầm trên tay bản thảo cuốn sách mới Tìm Lại Con Đường Tơ Lụa Trên Biển Đông, tôi có đôi chút băn khoăn. Đây không phải là lối viết phóng sự - ký sự quen thuộc như trong cuốn sách trước đó, mà được chuyển tải bằng các thể loại khó khác của báo chí: phỏng vấn, chân dung, bình luận… Nhưng dù được sử dụng thể loại báo chí nào thì vẫn là một lối kể chuyện giản dị mà đầy lôi cuốn, lấp lánh trong đó niềm kiêu hãnh và tình yêu thương quê hương Việt Nam mình.
- Nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu
